ارزیابی کیفی آب سطحی و زیرزمینی حوضه رودخانه خررود (جنوب استان قزوین)

       ارزیابی کیفیت آب بر مبنای مجموعه ای از شاخص های فیزیکی، شیمیایی، زیستی و رادیواکتیو انجام می­گیرد و اهمیت زیادی برای مصارف انسانی آن دارد. یکی از شاخص های کیفی شیمیایی آب، شوری (غلظت کل نمک های محلول در آب) است. عامل شور کننده آب ممکن است منشا طبیعی یا انسان زاد داشته باشد. یکی از عوامل شوری منابع آب با منشا طبیعی، وجود لایه های تبخیری در حوضه های آبریز رودخانه ها است. این پژوهش با هدف بررسی عوامل زمین شناسی موثر در شوری منابع آب سطحی و زیرزمینی حوضه رودخانه خررود انجام شده است. مساحت کل این حوضه ۵۵۰۰ کیلومترمربع می باشد که ۴۱۳۰ کیلومتر آن در استان قزوین واقع شده است. تراز این حوضه بین ۱۲۰۰-۱۶۸۰ متر بالاتر از سطح دریاهای آزاد می­باشد و در زون ساختاری ایران مرکزی قرار گرفته است. بررسی های میدانی و آزمایش های فیزیکوشیمیایی ( کیفی) بر روی بازه­ ی باختری این حوضه (از اولین سرشاخه رودخانه در استان زنجان تا آبگرم) انجام شده است. نمونه های آب در دو دوره خشک و مرطوب سال آبی ۹۳-۹۲ برداشت شده اند. نتایج نشان می دهند سنگ های میوسن با لیتولوژی گل سنگ با بین لایه­های ماسه سنگ و لایه­های تبخیری (هالیت و ژیپس) بیش ترین اثر را در شوری منابع آب داشته اند. فراوان­ترین کاتیون و آنیون در آب رودخانه، به ترتیب سدیم و کلر (تیپ کلروره-سدیک)، می­باشند. میزان شوری آب رودخانه در بخش میانی محدوده مطالعه به شدت افزایش و سپس به تدریج به سوی خاور کاهش می یابد. میزان غلظت کل نمک های آب زیرزمینی نسبتا ثابت است. این میزان (و نیز ضریب هدایت الکتریکی آب زیرزمینی) به تدریج از حاشیه ی شمال باختری به سوی جنوب خاوری حوضه کاهش می­یابد. بیش­ترین میزان نمک محلول آب رودخانه  در ایستگاه های داخرجین، اروان و معدن نمک شوراب (به ترتیب، ۵۳ ، ۴۵ و ۴۷ گرم در لیتر) اندازه گیری شده است.

Keywords:

آب زیرزمینی , رودخانه خررود , شوری , کیفیت آب