عبداله میرزایی - استادیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز،

با وقوع انقلاب صنعتی در اروپا و رواج تولید انبوه، نمایشگاه های جهانی با هدف عرضه توانمندی های فنی و فناورانه و یافتن بازارهای جدید صادراتی شکل گرفتند. پس از چهار دوره برگزاری این نمایشگاه ها در انگلیس و فرانسه، نمایشگاه جهانی پنجم با شعار «فرهنگ و آموزش» در سال ۱۸۷۳ در شهر وین اتریش برگزار شد. کشور ایران نیز به طور رسمی و با برنامه ریزی قبلی در این رویداد شرکت کرد. هدف از این پژوهش، شناسایی ابعاد مختلف مشارکت ایران در این نمایشگاه و مطالعه تاثیر این حضور در رونق تولید و صادرات قالی ایران به عنوان سرآمد هنرهای صناعی کشور است. به نظر می رسد حضور و بازدید رسمی ناصرالدین شاه قاجار از این نمایشگاه، نگاه شرق سوی حاکم بر جامعه اروپایی را تقویت و پاویون ایران را در کانون توجهات قرار داد. دراین بین، نمایش قالی های دستبافت ایرانی که تحسین نخبگان فرهنگی و منتقدان تولید انبوه را به همراه داشت، نقش مهمی در گرایش جوامع غربی نسبت به خرید قالی های دستبافت به عنوان مظاهر فرهنگی ایران و احیای تولید و صادرات این فرآوده سنتی ایرانی را در عصر قاجار در پی داشته است.

نمایشگاه جهانی, وین ۱۸۷۳, قالی ایران, انقلاب صنعتی, فرهنگ و هنر