سلیمه افراسیابی - کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد
بشری دلریش - استادیاردانشگاه اراک
اصغر ذوقی - مربی دانشگاه فردوسی مشهد

لازمه هر حکومتی بعد از شکل­گیری و تثبیت، برپایی تشکیلات دیوانی است. مغولان پیش از تشکیل حکومتی متمرکز و گسترده، اقوامی صحراگرد بودند و آموخته هایشان متاثر از تمدن های پیرامون خود بود. آنان در آسیای مرکزی و در همسایگی اقوام متمدن از جمله اویغورها و ختاییان بودند. این نزدیکی و همسایگی، رشته های ارتباطی بین آن­ها را در قالب های مختلف به وجود آورد. علاوه بر این اقوام، مغولان در همسایگی تمدن بزرگ چین قرار داشتند و با حضور در ایران مختصاتی از تمدن چینی را با خود به ایران آوردند از جمله ی این­ها می­توان به شیوه وزارت توامان در ساختار حکومتی ایلخانی را نام برد اگرچه وزارت توامان در ایران دارای ریشه تاریخی بومی است اما این هماهنگی در وزرات، با فرهنگ چین پیوستگی بیشتری داشت. این مقاله برآن است تا به شیوه توصیفی- تحلیلی ریشه­های وزارت توامان در چین و کانال­های ارتباط تمدنی ایران و چین شامل قوم ختا، اویغور و جاده ابریشم که در انتقال پروسه وزارت توامان از چین به ایران سهیم بودند را مورد بررسی قرار دهد.

وزارت توامان, مغولان, ایلخانان, اقوام ختا, اویغورها, جاده ابریشم, چین