محمد طیبی - دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان
فرهاد دشتکی نیا - هیئت علمی/ دانشگاه شهید باهنر کرمان

در میان گروه های اجتماعی جامعه ایران در دوره اسلامی سادات به دلیل انتساب به پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) و تجلی در پاره ای از عرصه های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جایگاه در خور اعتنایی داشتند. با عنایت به جایگاه تثبیت شده سادات در جامعه ایران بر اساس مولفه های مذکور در پیش از تاسیس حکومت قاجار و ضرورت تمسک دودمان قاجار به سادات برای کسب مشروعیت دینی در دوره تثبیت حکومت شان این گروه اجتماعی شبکه ای از نقش های متنوع را برعهده گرفت. پژوهش حاضر می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که، سادات چه جایگاه، کارکرد و مناسباتی در جامعه ایران عصر قاجار داشتند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که سادات به موازات مناسبات گسترده با حاکمیت و گروه های گوناگون اجتماعی، گروهی متمایز بودند که در واحدهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کارکردهای متنوعی داشتند که این کارکردها عمدتا ناشی از فقدان نهادهای اجتماعی و سیاسی در جامعه ایران عصر قاجار بود و همین امر موجب به رسمیت شناخته شدن نقش آفرینی آن ها از سوی حاکمیت و گروه های اجتماعی به مثابه نیرویی میانجی شده بود.

سیادت, سادات, قاجاریه, بودباش, کارکردهای سیاسی اجتماعی