محمدجواد رودگر - عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

شریعت به معنای عام منبع غنیم و قوم عرفان صائب و به معنای خاص بنیاد سدید سلوک الی الله است که اولی در تبیین "بود و نمود" ساحت عرفان نظری و دومی در تعیین "باید و نباید" ساحت عرفان عملی نقش کلیدی و کاربست کلان دارند، البته مقصود ما در نوشتار پیش رو، شریعت به معنای خاص یا همان باید و نبایدهاست. بنابراین، توصیف و توصیه عرفان شریعت گرا در برابر عرفان شریعت گریز چه عرفان خودی و درونی باشد و چه عرفان غیرخودی و بیرونی، از ضرورت و اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از پرسشهای محوری در این زمینه این است که آیا سیر و سلوک عرفانی و معنویتگرایی حقیقی منهای شریعت ما را به مقاصد عالیه سلوکی و اهداف والای عرفانی می ر ساند؟ آیا میتوان عارف را ستین و سالک صالح کوی معنویت حقیقی بود و در عین حال از شریعت بی نیاز شد؟ مقاله حاضر در دو بعد ایجابی (اثبات نیاز به شریعت در سلوک الی الله و معنویت شریعتگرا) و بعد سلبی (نقد و نفی معنویت شریعتگریز) متناظر به دو جریان صوفیانه و معنویتهای نوپیدای شریعت گریز با ساختاری چون: مقدمه، چیستی شریعت، جایگاه شریعت در هندسه سلوک و مراتب معنوی، نقد تصوف فرقه ای منهای شریعت و معنویتهای نوظهور گریز از شریعت نگارش، شکل و شاکله یافت.

شریعت گرایی، معنویتهای نوظهور، عرفان ا سلامی، سیر و سلوک، شریعت گریزی.