علی مصلح - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زیست شناسی ، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
جمیل واعظی - دانشیار، گروه زیست شناسی ، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
عاطفه پیرانی - استادیار، گروه زیست شناسی ، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
زهراسادات طباطبائی نیا - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زیست شناسی ، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

در این مطالعه ریخت شناسی و ریز ریخت شناسی فندقچه در زیر گونه های Ziziphora clinopodioides Lam. بررسی شد. هدف از این مطالعه استفاده از صفات قابل بررسی در فندقچه برای شناسایی و تمایز زیر گونه ها است . فندقچه زیر گونه های مورد بررسی از نمونه های هرباریومی دانشگاه فردوسی مشهد و نمونه های تازه جمع آوری شده استخراج شدند. سپس عکس برداری با استرئومیکروسکوپ و میکروسکوپ الکترونی نگاره انجام شد. صفاتی کمی مانند: طول فندقچه ، عرض فندقچه ، تعداد برجستگی های مدور، قطر برجستگی های مدور و صفات کیفی مانند شکل ، رنگ و تزئینات سطح فندقچه مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد فندقچه در زیرگونه های مورد مطالعه دارای طول ۶۳/۱-۳۳/۱ و عرض ۷۲/۰-۵۲/۰ میلیمتر و همچنین به شکل مستطیلی تا مستطیلی -بیضوی ، قهوه ای کم رنگ ، تزیینات سطح شبکه ای نامنظم و آرئول به وضوح دولوبی و سفید رنگ است . نتایج حاصل از بررسی دادههای مربوط به فندقچه نشان داد که صفاتی مانند رنگ و تزیینات سطح فندقچه تفاوت معنی داری را در بین زیرگونه ها نشان ندادند ولی سایر صفات مورد بررسی تفاوت معنی داری را نشان دادند و می توانند در تفکیک زیرگونه های مورد بررسی حائز اهمیت باشند.

میکروسکوپ الکترونی ، فندقچه ، Ziziphora clinopodioides Lam.