آرزو خسروی - گروه زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
آزاده ملکزاده شفارودی - گروه زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
امیر مهدوی - گروه زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

رخداد معدنی مس آرک واقع در ۵۵ کیلومتری شمالغرب بیرجند در استان خراسان جنوبی قرار دارد. منطقه مورد مطالعه بخشی از پهنه رسوبی-ساختاری فلیش شرق ایران (زون سیستان) است، که در مجاورت حاشیه شمالشرقی بلوک لوت واقع شده است (شهیدی و همکاران، .(۱۳۷۹ واحدهای سنگی موجود در منطقه کانه دار شامل تناوب ضخیمی متشکل از ماسه سنگهای قرمز، کنگلومرا با میان لایه های شیلی به سن ائوسن است. کانه زایی مس در بخشهای دارای مواد آلی درون ماسه سنگهای خاکستری پهنه شسته شده رخ داده است. گسلهای متعدد با روند عمومی شمالغرب-جنوبشرق توالی ماسه سنگی را قطع نموده است. در رخداد معدنی مس آرک ۲ افق احیایی کانه دار مشاهده شد و هر یک از این افقها شامل سه پهنه کانه زایی شده، شسته شده و سرخ اکسیدان است. ضخامت افق های کانه زایی از ۳۰ سانتیمتر تا یک متر متغیر است و طول رخنمون آنها گاه تا ۳۰۰ متر میرسد. از نظر کانی شناسی، کانیهای اولیه قابل مشاهده در این منطقه عبارتند از: کالکوسیت و پیریت (نسلI و .(II کانیهای ثانویه عبارتند از: کوولیت، مالاکیت، کریزوکلا، آزوریت، آتاکامیت و نئوتاسیت. بافتهای اولیه مانند بافت دانه پراکنده، فرامبوئیدال و سیمان بین دانه ای و بافتهای ثانویه مانند جانشینی (حاشیه ای، شبکه ای، سلولی، جزیره ای یا باقیمانده) از مهمترین بافتهای موجود در این منطقه است. وجود ساختارهای رسوبی مانند لایه بندی مورب، ریپلمارک، ساختهای وزنی و ردپای فسیل بیانگر تشکیل سنگ میزبان کانی سازی در محیط ساحلی و جزر و مدی است.

کانی شناسی، ساخت و بافت، مس آرک، بیرجند، زون سیستان.