امین اله کمالی - پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری،پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی، گروه باستان سنجی و علوم طبیعی.
محسن موید - دانشگاه تبریز-دانشکده علوم طبیعی-گروه علوم زمین
محمد فداییان - دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

کانسار مس پورفیری سونگون در شمال غربی ایران و در استان آذربایجان شرقی واقع شده است. عمده ی رخنمونهای سنگی محدوده ی سونگون واحدهای فلیشوئیدی کرتاسه فوقانی، ائوسن، الیگوسن و پلیوکواترنر میباشند. معدن مس سونگون از لحاظ سنگ شناسی شامل توده سونگون پورفیری (SP) و هشت دسته داکی تاخیری کوارتز دیوریت (DK۱(a, b, c))، گابرودیوریت((DK۲، دیوریت((DK۳، داسیتی((DK۴، دایک لامپروفیری (LAM) و دایک میکرودیوریتی((MDI میباشد. روند دایکها در توده سونگون پورفیری شمالغرب- جنوب شرق بوده و شیبی به سمت جنوب غرب دارند. کانی شناسی دایک DK۱ شامل پلاژیوکلاز، فلدسپار پتاسیم، آمفیبول، بیوتیت، دایک DK۳ ، پلاژیوکلاز و آمفیبول، دایک لامپروفیری شامل بیوتیت، پلاژیوکلاز و آمفیبول، دایک میکرودیوریتی، پلاژیوکلاز و کانی فرو منیزین می باشند. ترکیب شیمیایی دایکها براساس شیمی سنگ کل، گرانودیوریت، دیوریت، کوارتز مونزویت، مونزونیت و گابرو دیوریت قرار میگیرند. همچنین نمونه های لامپروفیری در محدوده فنو تفریت، تراکی بازالت و تفریت-بازانیت قرار میگیرند. ماگمای مولد دایکهای معدن سونگون و توده پورفیری سونگون براساس ژئوشیمی سنگ کل، کالک آلکالن تا شوشونیتی و غنی شدگی LILE و LREE را دارا هستند. نمونه های دایکهای معدن سونگون و توده پورفیری سونگون در دیاگرامهای تفکیک قوسهای ماگمائی پس برخوردی و حواشی فعال قارهای، در محدوده قوسهای ماگمائی پس برخوردی قرار میگیرند. شباهت الگوی عناصر نادر خاکی در گروه دایکها و توده سونگون پورفیری نشان از هم منشا و هم ماگما بودن این سنگها است. از طرفی ترکیب شیمیائی دایکها با جوانتر شدن سن آنها مافیک تر می شود.

سونگون، کوارتز مونزونیت، دایک تاخیری، لامپروفیر، کوارتز دیوریت