علی حمزه نفت چالی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر

نظام شهرنشینی و روند سریع آن در کشور های در حال توسعه سبب هجوم گسترده به شهرها و پیدایش بخش خدمات متورم، حاشیه نشینی گسترده، بیکاری پنهان، پیدایش دوگانگی شبکه های اجتماعی مهاجرین در شهرها می گردد. به بیان دیگر شهرنشینی یکی از مهمترین پدیده های عصر حاضر است، تا جائیکه صحبت از انقلاب شهری در دنیا می شود. در ایران نیز تحول شهرنشینی بسیار شتابان و سریع بوده است. شهرنشینی پدیده قرون جدید است، گر چه شهر و شهرنشینی از حدود ۷ هزار سال قبل از میلاد وجود داشته است ولی معنای جدید و توسعه فزاینده آن متعلق به قرون معاصر و جدید است. تعداد شهرهای بیش از ۱۰۰ هزار نفری که بشر تا قرن ۵ بعد از میلاد از زمان پیدایش شهرنشینی ساخته است ۶۷ شهر بوده است، این تعداد در طول چهار قرن بعدی(تا قرن دهم میلادی) به ۶۱ شهر تبدیل شده و تا قرن ۱۵ میلادی تنها به ۷۵ شهر رسیده است. رشد بی رویه و عدم پیش بینی امکانات و مسکن می تواند محلات حاشیه نشین قابلیت بالایی برای بروز انواع آسیب ها و مسائل اجتماعی به بار آورد و در صورت بی توجهی می تواند حیات یک شهر را نیز تهدید کند. این گروه با توجه به عدم تخصص و شغل و درآمد نامناسب، توانایی سکونت در متن شهر را نداشته و با هجوم به حومه ها زمینه گسترش حاشیه نشینی را فراهم و آن را معضلی برای همه شهرهای جهان تبدیل کردند؛ به طوری که در کشورهای در حال توسعه ۵۰ درصد جمعیت شهری در آلونک ها و مناطق حاشیه نشین زندگی می کنند که در بعضی از شهرها این نسبت تا ۸۰ درصد نیز افزایش می یابد. آلودگی هوا، آلودگی صوتی، آلودگی پسماند،آلودگی آب، تشدید پدیده جزیره حرارتی و افزایش گازهای گلخانه ای، هدررفت منابع و انرژی، هدررفت زمان و به خطر افتادن بهداشت و سلامت مردم و ایجاد انواع بیماری ها از عواقب رشد شتابان شهرنشینی خواهد بود.

واژه کلیدی: شهرنشینی شتابان، تورم، بیکاری