علیرضا مسعودی - دانشجوی مقطع کارشناسی رشته علوم آزمایشگاهی، دانشگاه علوم پزشکی قم

توجه به شیوع بسیار بالای بیماری های سالمونلایی و مرگ و میر ناشی از آن در مناطق آندمیک، مدیریت و کنترل این بیماری ها از طریق بهبود بهداشت و سلامت عمومی از اهمیت بسیاری برخوردار است. اگرچه درمان های آنتی بیوتیکی موثر به کار گرفته شده است؛ اما مشکل اصلی در کنترل این بیماری ها پیداش سریع سویه های مقاوم به آنتی بیوتیک است. البته تشخیص سریع و دقیق بیماری تیفوئید در مناطق آندمیک امکان پذیر نیست و آمار دقیقی از موارد قطعی و میزان مقاومت دارویی وجود ندارد. از این رو استفاده از استراتژی های پیشگیرانه در کنترل بیماری موثرتر واقع می شود. با وجود کیفیت بهبود یافته ی آب و رعایت اصول بهداشتی، موثرترین روش در کنترل این بیماری واکسیناسیون می باشد. واکسن های تجاری شده و در دسترس امروز که از باکتری های ضعیف شده و یا پلی ساکارید باکتری تهیه می شود به سبب عوارض جانبی بسیار و فقدان اثربخشی پایدار رضایت بخش نیستند. علاوه بر این ها باکتری سالمونلا تیفی یک پاتوژن درون سلولی است و توانایی فرار از سیستم ایمنی میزبان را دارد. به همین دلیل نیاز به تولید واکسن های جدید که توانایی ایمنی زایی قوی و طولانی مدت در میزبان انسانی به ویژه کودکان را داشته باشد به شدت احساس می شود. به منظور حل این مشکل، در این مطالعه از نواحی آنتی ژنیک و حفاظت شده ی سه پروتئین اصلی آنتی ژنیک و سطحی از سالمونلا تیفی شامل OmpA ،OmpF و OmpC برای طراحی پروتئین نوترکیب استفاده شد. سپس ژن کد کننده ی پروتئین طراحی شده از قطعات انتخابی از سه ژن موردنظر به کمک تکنیک های مهندسی ژنتیک ساخته و در وکتور بیانی کلون شد. با توجه به مطالعات بیوانفورماتیکی پیش گویی می شود که این پروتئین به دلیل در بر گیری اپیتوپ های بسیار توانایی تحریک و فعال سازی سیستم ایمنی سلولی و همورال را به صورت قوی داشته باشد و می تواند به عنوان مدلی برای یک واکسن موثر علیه سالمونلا تیفی مورد استفاده قرار گیرد. هم چنین استفاده از توالی های حفاظت شده این امکان را فراهم می کند که این پروتئین بتواند علاوه بر سالمونلا تیفی علیه سایر سروارهای سالمونلا که بیماری های تهاجمی رودهای را در انسان و دام و طیور ایجاد می کنند نیز ایمنی موثری ایجاد کند.

سالمونلا، واکسن نوترکیب، پروتئین ترکیبی، پروتئین غشا خارجی