زهره افضلیان - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
زینب رفتنی امیری - مدیر گروه علوم و صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
جمشید فرمانی - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

زمینه مطالعاتی: قارچ ها درپاسخ به اشعه UV ویتامین D۲ تولید می کنند که می توانند به عنوان یک منبع ارزشمند برای تامین ویتامین D۲ مورد استفاده قرار گیرند. هدف: در پژوهش حاضر به بررسی اثر اشعه UVB بر روی میزان D۲، فعالیت آنتی اکسیدانی و جمعیت میکروبی قارچ دکمه ای سفید پرداخته شد. روش کار: قارچ در اشکال مختلف (قارچ کامل، قارچ برش خورده و پودر قارچ) و در فواصل مختلف (۴، ۸ و ۱۲ سانتی متر) ازمنبع تابش UVB به مدت ۲ ساعت قرار گرفت. سپس به منظور اندازه گیری میزان ویتامین D۲ از روش HPLC، از روش قدرت احیاکنندگی رادیکال آزاد DPPH و قدرت کاهندگی یون Fe۳+ برای فعالیت آنتی اکسیدانی استفاده شد. محیط کشت های پلیت کانت آگار برای شمارش کلی باکتری ها و دی کلران رزبنگال کلرامفنیکول آگار برای شمارش کپک و مخمر مورد استفاده قرار گرفت. نتایج: با توجه به نتایج، بیشترین میزان ویتامین D۲ در قارچ های برش خورده با ضخامت ۳ میلی متر (۱۰/%۷۰۱ افزایش نسبت به نمونه شاهد) بود. هم چنین بیشترین میزان ویتامین D۲ در فاصله ۴ سانتی متر (۳۶/%۱۴۷۴ افزایش نسبت به نمونه شاهد) در نمونه برش خورده بدست آمد. علاوه براین، تاثیر اشعه UVB بر فعالیت آنتی اکسیدانی قارچ ها در اشکال و فواصل مختلف از منبع تابش نشان داد که اشعه ی UVB تاثیر قابل توجهی بر قدرت مهارکنندگی رادیکال آزاد DPPH نداشت. در قدرت احیاکنندگی یون Fe۳+ با افزایش فاصله میزان قدرت احیاکنندگی کاهش یافت (جذب ۴۱/۰ ± ۶۸/۱ در ۴ سانتی متر). هم چنین پودر قارچ دارای بیشترین میانگین جذب ۴۳/۰ ± ۷۹/۱ در میان سایر اشکال بود. در پایان با بررسی اثر تابش UVB بر جمعیت میکروبی قارچ های تیمار شده در اشکال و فواصل مختلف مشخص شد که اشعه UVB سبب کاهش جمعیت میکروبی قارچ از log cfu/gr ۱۶ /۰ ± ۷۰۳/۹ درنمونه شاهد به log cfu/gr۳۶/۵ در پودر قارچ شد. نتیجه گیری نهایی: با توجه به تحقیقات صورت گرفته در پژوهش حاضر، تیمار قارچ دکمه ای سفید با اشعه ی UVBبرای غنی سازی

قارچ دکمه ای سفید, اشعه UVB, ویتامین D۲, فعالیت آنتی اکسیدانی, فعالیت میکروبی