منوچهر رشیدی - گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان ایران
رضا امیری چایجان - دانشگاه بو علی سینا
احمد ارشادی - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
علی قاسمی - گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

خشک کردن قرص های غذایی یکی از مراحل مهم فرآیند تولید قرص است که در حفظ مواد مغذی آنها نقش بسزایی دارد. در این پژوهش اثر شرایط مختلف خشک کردن مایکروویو- هوای گرم (دمای هوای ورودی، سرعت هوای ورودی و مدت زمان اعمال مایکروویو) بر روی خواص کیفی و شیمیایی قرص فشرده تولید شده از پودر گوجه فرنگی شامل محتوای لیکوپن، غلظت ویتامین ث، محتوای فنل کل، فعالیت آنتی اکسیدانی و شاخص های رنگی ∆L*، ∆a* وb*∆ مورد مطالعه قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل دادهها و بهینهسازی فرآیند از روش سطح پاسخ و طرح مرکب مرکزی استفاده شد. پارامترهای ورودی (مستقل) عبارتند از: دمای هوای ورودی، سرعت هوای ورودی و مدت زمان اعمال مایکروویو و پارامترهای وابسته (خروجی یا پاسخ) عبارتند از: محتوای لیکوپن، غلظت ویتامین ث، محتوای فنل کل ، فعالیت آنتی اکسیدانی و شاخص های رنگی ∆L*، ∆a* وb*∆. برای خشککردن نمونه ها از پنج دمای هوا ۴۰، ۵۰، ۶۰، ۷۰ و C°۸۰، پنج سطح سرعت هوای ۵/۰، ۱، ۵/۱، ۲ و m/s۵/۲ و پنج سطح مدت زمان اعمال مایکروویو ۰، ۴، ۸، ۱۲ و ۱۶ ثانیه در توان ثابت ۹۰ وات استفاده شد. مقادیر محتوای لیکوپن، غلظت ویتامین ث، محتوای فنل کل، فعالیت آنتی اکسیدانی و شاخص های رنگی ∆L*، ∆a*وb*∆ به ترتیب ۵/۸۶۵ تا mg.۱۰۰gDM-۱ ۶/۲۲۰۵، ۰ تا mgascorbic/gDM۸۸/۰، ۳۶/۰ تا mg GAE/g DM ۹/۸، ۹۵/۳۴ تا ۰۲/۹۹ درصد، ۸۹/۱۲ تا ۹۸/۱۸، ۳۵/۵ تا ۶۰۹/۱۴ و ۷۸/۶ تا ۲۱/۱۳ بدست آمدند. نقطه بهینه خشک کردن قرص فشرده تولید شده از پودر گوجه فرنگی در دمای هوای C°۵۰، سرعت هوای m/s ۰۷/۱ و مدت زمان اعمال مایکروویو ۴ ثانیه به دست آمد و مقادیر متغیرهای پاسخ در نقطه بهینه شامل محتوای لیکوپن، غلظت ویتامین ث، محتوای فنل کل، فعالیت آنتی اکسیدانی و شاخص های رنگی ∆L*، ∆a* وb*∆ به ترتیب mg.۱۰۰gDM-۱۷/۴۳۴،mgascorbic/gDM۶۶/۰،mg GAE/g DM۷۸/۷، ۱۱/۵۰ درصد، ۷۶/۱۴، ۴۹/۸ و ۶۱/۷ بدست آمدند. نتایج نشان داد که خشک کردن تحت دمای پایین تر (C°۵۰) ومدت زمان کم (۴ ثانیه) اعمال توان ثابت مایکروویوW) ۹۰) سبب حفظ بیشتر مواد موثره و افزایش شاخص مطلوبیت گردید

گوجه فرنگی, قرص فشرده, خشک کردن, ویتامین ث, لیکوپن