سارا جرجانی - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر
افشین قلیچی - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر
مسعود هدایتی فرد - گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر

مطالعه حاضر جهت بررسی اثر آنتی­میکروبی و آنتی­اکسیدانی پوشش کیتوزان بههمراه عصاره سبوس برنج بر افزایش زمان ماندگاری فیله ماهی قزل­آلای رنگین کمان انجام شد. استخراج عصاره سبوس برنج با متانول ۸۰ درصد انجام شد. فیله­ها به سه گروه بدون پوشش و بدون عصاره سبوس برنج (شاهد)، با پوشش کیتوزان و بدون عصاره سبوس برنج و پوشش کیتوزان حاوی ۲ درصد عصاره سبوس برنج تقسیم شدند. سپس فیله­ها در دمای ۴ درجه  سلسیوس به مدت ۲۰ روز نگهداری شدند. مقدار چربی کل، فاکتورهای شیمیایی (شاخص پراکسید، تیوباربیتوریک­اسید، مقدار اسیدهای چرب آزاد و pH)، ویژگی­های میکروبی (شمارش کلی باکتری­ها و شمارش باکتری های سرمادوست) و خواص ارگانولپتیک (بو، بافت، رنگ و مقبولیت کلی) نمونه­ها در زمان­های صفر، ۴، ۸، ۱۲، ۱۶ و۲۰روز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که پوشش کیتوزان و نیز پوشش کیتوزان- عصاره سبوس برنج تاثیر معنی­دار بر کاهش شاخص پراکسید، تیوباربیتوریک اسید، مقدار اسیدهای چرب آزاد و pH داشت. آنالیز میکروبی نیز نشان داد که پوشش­ حاوی عصاره سبوس برنج میزان کلی باکتری­ها و همچنین میزان باکتری­های سرمادوست را نسبت به نمونه­های شاهد به طور معنی­داری کاهش می­دهد. مطالعه حاضر نشان داد که پوشش کیتوزان حاوی عصاره سبوس برنج اثر قابلملاحظه­ای در کاهش شاخص­های شیمیایی فساد و ویژگی­های میکروبی و افزایش ماندگاری فیله­های ماهی قزل­آلای رنگین­کمان دارد.  

سبوس برنج, قزل آلای رنگین کمان, کیتوزان, کیفیت شیمیایی, زمان ماندگاری