سمانه امیری - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
محمود رضازاد باری - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

امروزه استفاده از نانولیپوزوم­ها کاربرد گسترده­ای در تمام صنایع از جمله داروسازی و مواد غذایی دارد. هنگامی­که به فسفولیپید­ها در محلول آبی انرژی مناسبی وارد می­شود، نانولیپوزوم­ها تشکیل می شوند. در این پژوهش از روش تک مرحله­ای توام با امواج فراصوت برای تولید لیپوزوم­ها استفاده گردید و شاخص­های کیفی مانند اندازه ذرات، کارایی درون­پوشانی و پایداری اندازه­گیری شدند. از طرح آزمایشی ترکیبی برای مطالعه تاثیر نسبت غلظت­های مختلف فسفولیپید، کلسترول و فیتواسترول پودری (به ترتیب در نسبت­های ۵۰ تا ۱۰۰ درصد، صفر تا ۵۰ درصد و صفر تا ۵۰ درصد) و زمان­های مختلف اعمال امواج فراصوت (۲۰، ۲۵، ۳۰، ۳۵، ۴۰ دقیقه) برای بررسی ویژگی­های عملکردی فرمولاسیون جدید نانولیپوزوم­های حاوی ویتامین C استفاده گردید. زمان فراصوت بالاتر موجب کم­ترین میزان انحراف معیار در اندازه ذرات و افزایش درصد کارایی درون­پوشانی شد. بطورکلی، پایداری با افزایش زمان اعمال امواج فراصوت افزایش یافت (در زمان­های ۳۵ و ۴۰ دقیقه بیشترین پایداری دیده شد)، ولی در این مورد اثر نسبت­های مختلف فسفولیپید، کلسترول و فیتواسترول، متفاوت بود. بطور کلی نتایج نشان داد اگرچه روش تک مرحله­ای توام با امواج فراصوت با توان پایین جهت ایجاد ویژگی­های ایده­آل در نانولیپوزوم­ها کارآمد نبود ولی جایگزینی کلسترول با فیتواسترول و استفاده از فسفولیپیدهای شیر و حلال خوراکی از قابلیت بالایی برای تولید نانولیپوزوم­ها برخوردار می­باشد.

نانولیپوزوم, روش یک مرحله ای, امواج فراصوت با توان پایین, حلال خوراکی, ویتامین C