فهیمه طالبی - دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
حسینعلی جاهد - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی(ره)، استاد مدعو دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب(نویسنده مسئول
ناهید ساری خانی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند استاد مدعو دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

زمینه و هدف پژوهش: آموزش عالی به عنوان بالاترین سطح آموزشی جامعه نقشی اساسی در رشد و توسعه جامعه در ابعاد مختلف ایفا می­کند. پژوهش حاضر بررسی مولفه ها و شاخص­های ارتقاء کیفیت پژوهش در نظام آموزش عالی ایران است. روش­ها: در این پژوهش از طرح آمیخته اکتشافی استفاده شد و داده ها طی دو مرحله کیفی و کمی جمع آوری شدند. جامعه آماری پژوهش متخصصان و اعضای هیئت علمی بودند که با استفاده از نمونه­گیری هدفمند تعداد ۱۲ نفر به صورت فردی تحت مصاحبه قرار گرفتند. سپس بر مبنای یافته ها، پرسشنامه طراحی شد و در مرحله کمی ۳۱۱ نفر به روش نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای و تصادفی ساده از اعضای هیات علمی تمام وقت دانشگاههای دولتی و غیر دولتی شهر تهران انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها در مرحله کیفی از تکنیک تحلیل موضوعی (تم) استفاده شد و به منظور تحلیل داده های کمی از مدل معادلات ساختاری با نرم افزار PLS استفاده شد. یافته­ها: طبق نتایج ۱۳ مقوله اصلی، ۳۰ مقوله میانی، ۱۷۰خرده مقوله ایجاد شده­اند. ابعاد و مولفه های ارتقاء کیفیت پژوهش در نظام آموزش عالی ایران شامل؛ نظارت­سازمانی، تجهیزات­فیزیکی، پژوهشگران­متخصص، منابع به روز، اهداف روشن، حمایت سازمانی، کاربردی­بودن پژوهش و ارتقاء مراکز آموزشی است و شاخص های ارتقاء پژوهش شامل؛ تربیت­­پژوهشگر، جلوگیری از سرقت علمی، اصلاح قوانین دانشگاه، رعایت عدالت و توجه به نیازها می باشد. نتیجه­ گیری: در شرایط کنونی چالش­های بسیاری در زمینه کیفیت پژوهش در کشور وجود دارد جهت دستیابی به کیفیت پژوهش مولفه ‎های و شاخص ارتقای کیفیت پژوهشی باید مورد توجه قرار گیرند. دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی برای برآوردن تقاضای جامعه برای پیشرفت و توسعه، باید برنامه های کیفیت پژوهش را در مقیاس وسیع تری سازمان دهند. با توجه به اینکه در سال های اخیر، در جامعه ما آموزش عالی به کمیت توجه نموده و سیر نزولی شاخص های کیفی پژوهش های آن مشخص می باشد، با در نظر گرفتن مسائل درونی و برونی فراروی سیستم آموزش عالی، مسئله کاهش کیفیت و لزوم توجه به آن باید از نگرانی های جدی جامعه به حساب آید. برای اصلاح و بهبود نظام کیفیت پژوهش آموزش عالی، نیاز به بازاندیشی و بازسازی در کارکردها و برنامه های کیفیت آموزش عالی و استفاده از نگرش سیستمی در تحلیل دانشگاهی، با نظر به تعهد و مسئولیت پذیری همه مسئولان می­باشد. 

آموزش عالی, کیفیت پژوهش, کیفیت آموزش