علیرضا امینی - استادیار دانشکده اقتصاد و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
سعید ذوالفقاری - مدیر منابع انسانی شرکت صنایع شیمیایی و دارویی ارسطو و دارو سازس ارسطو داروسازی آوه

در این مطالعه، عوامل موثر بر بهره وری کل عوامل(TFP) با تاکید بر شاخص های سرمایه انسانی، فن آوری و مدیریت در ۲۰ صنعت منتخب داروسازی کشور در دوره ۱۳۸۶-۱۳۷۹ بررسی شده است. بهره وری کل عوامل از روش دیویژیا اندازه گیری و عوامل موثر بر آن با استفاده از تکنیک پنل دیتا شناسایی شده است. عوامل موثر بر بهره وری کل عوامل در الگوی تخمین زده شده عبارتند از: درصد شاغلان دارای آموزش عالی (آموزش رسمی)، سرانه هزینه های آموزشی بنگاه (آموزش غیررسمی) ، سرمایه تحقیق و توسعه، ارزش ستانده، تعداد تجمعی محصولات جدید، نسبت هزینه های تبلیغات و بازاریابی بر ارزش ستانده بنگاه و نرخ بهره برداری از ظرفیت. نتایج مطالعه بیانگر تاثیر مثبت و معنا دار متغیرهای: درصد شاغلان دارای آموزش عالی، سرانه هزینه های آموزشی بنگاه، سرمایه تحقیق و توسعه، ارزش ستانده و نرخ بهره برداری از ظرفیت بر بهره وری کل عوامل و تاثیر منفی تعداد تجمعی محصولات جدید و نسبت هزینه های تبلیغات و بازاریابی بر ارزش ستانده بنگاه می باشد. در بین عوامل ذکر شده، درصد شاغلان دارای آموزش عالی، مقیاس تولید بنگاه و نرخ بهره برداری از ظرفیت بیشترین تاثیر را در ارتقای بهره وری کل عوامل داشته اند.

بهره وری کل عوامل، سرمایه انسانی، فناوری و مقیاس تولید بنگاه. طبقه بندی JEL: D۲۴, J۲۴, O۳۳