محمد اکبرپور - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه هرمزگان، هرمزگان، ایران.
علی تیزرو - نویسنده مسئول: استادیار، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه هرمزگان،هرمزگان،ایران

توانایی تصور آنچه که احتمالا اتفاق خواهد افتاد (آینده پژوهی) یکی از ویژگی های بسیار مهم شرکت های موفق می باشد. حال اگر این شرکت، شرکت دانش بنیان باشد که اساس رقابت و مزیت رقابتی آن ها بر مبنای دانش است بیشتر خواهد بود. ازاین رو در این پژوهش سعی شده است با آینده نگری مولفه های مزیت ساز رقابتی در شرکت های دانش بنیان، سناریوهای محتمل و درنتیجه استراتژی های مناسب برای این شرکت ها تدوین شود. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش از نوع پیمایشی و در سطح اکتشافی است. جامعه آماری این پژوهش را ۹۷ نفر از مدیران و خبرگان موجود در۴۶ شرکت دانش بنیان مستقر در شهرک فناوری صنایع شیمیایی شیراز و هلدینگ دانش بنیان فتکو تشکیل دادند که با توجه به نوع و مراحل پژوهش ، تیم های ۱۵ نفره ، ۷ نفره و ۶ نفره به صورت قضاوتی انتخاب شدند . در مرحله اول با بررسی ادبیات موضوع ۴ دسته اصلی سیاسی- راهبردی، اقتصادی-مالی، اجتماعی – فرهنگی و فناوری انتخاب شد و سپس با استفاده مجدد از ادبیات موضوع و مصاحبه با خبرگان ۳۰ مولفه شناسایی شد و آنگاه با استفاده از نظر تیم ۱۵ نفره از خبرگان و به روش دلفی ۲۶ مولفه مزیت ساز رقابتی نهایی شد. در مرحله دوم جهت تعیین تاثیرات متقابل مولفه ها، این مولفه ها وارد ۲ پرسشنامه شد و یک تیم ۷ نفره از خبرگان اقدام به تکمیل آن ها نمودند. یکی از این پرسشنامه ها جهت استفاده در تجزیه وتحلیل MICMAC و دیگری جهت استفاده در نرم افزار سناریو ویزارد تدوین شد. وجود سناریو در خروجی نرم افزار سناریو ویزارد و پایایی ۹۵% پرسشنامه MICMAC اعتبار و سازگاری درونی این ۲ پرسشنامه و داده های مربوطه را تضمین می کند. نتایج نرم افزار سناریو ویزارد ۸ سناریوی قابل قبول (قوی) را ارائه داد که در این میان ۳ سناریوی خوش بینانه، بدبینانه و محتمل ترین مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. با دسته بندی مولفه های مزیت ساز در ۴ دسته سیاسی/راهبردی، اقتصادی/مالی، اجتماعی/ فرهنگی و فناوری، نتایج سناریوهای سه گانه نیز در این دسته بندی ارائه شد. در مرحله آخر نیز از تیم ۶ نفره ای برای تدوین اقدامات و سیاست های لازم استفاده شد که این تیم درنهایت ۱۲ اقدام برای سناریوی خوش بینانه، ۹ اقدام برای سناریوی محتمل و ۴ اقدام برای سناریوی بدبینانه پیشنهاد دادند. درمجموع می توان گفت که در شرکت های دانش بنیان گسیل توان مدیریت دانش به سمت چهار مقوله تولید بیشتر، توسعه بازار، نتیجه گرایی پروژه و کیفیت بیشتر می تواند سناریوی مطلوب برای رسیدن به حداکثر استفاده از امکانات و فرصت ها را فراهم آورد.

آینده پژوهی برنامه ریزی سناریو, شرکت های دانش بنیان, مدیریت دانش