قدریه تاج بخش - استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، قزوین، ایران

در فاصله سال­های ۸۶– ۲۶۴ق، مسلمانان به سلسله حملاتی دریایی برای فتح شهر بندری سرقوسه دست یازیدند. این مقاله پس از بررسی زمینه­ها و علل حملات، بدین نتیجه دست یافته است که حملات مسلمانان به سرقوسه با اهداف گسترش دین اسلام و نیز دستیابی به منابع اقتصادی سرقوسه و سلطه بر راه تجاری دریای مدیترانه صورت گرفت. پیامد حملات که پس از دو سده و اندی کوشش مستمر، به فتح سرقوسه انجامید، برای مسیحیان زیان­بار بود و برای مسلمانان نیز به دلیل نداشتن سیاستی درست برای حفظ شهر، دستاوردی نداشت. چه، از یک سو، به ویرانی آثار فرهنگی- تمدنی و تخریب شهر و در نتیجه مهاجرت سکنه به سرزمین­های امن­تر بیزانس و کاهش جمعیت انجامید. از سوی دیگر مناقشات سران نظامی مسلمان صقلیه با والی سرقوسه- ابن ثمنه- و فزون­خواهی برای دستیابی به مناطقی بیشتر در صقلیه، باعث استمداد ابن ثمنه از رجار نرماندی برای شکست رقبای سیاسی شد. سرانجام، نورمان­ها به بهانه غارت و تعدی فردی مسلمان موسوم به ابن عباد به کلیساها، در ۴۷۹ق سرقوسه را بازستاندند.

سرقوسه, امویان, اغلبیان, فاطمیان, نورمان ها