نجمه بدخشان - گروه تنوع زیستی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران.
سیدمظفر منصوری - گروه تنوع زیستی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران
آزاده حبیبی - گروه تنوع زیستی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران
بهرام ناصری - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
شهریار شاکری - گروه بیوتکنولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران

در این پژوهش بذور گوجه­فرنگی رقم فلات با اسپورهای قارچ سویه Trichoderma harizianum T۲۲ به میزان ۳۰ میلی­لیتر از سوسپانسیون پنج گرم اسپور تجاری قارچ در لیتر در کنار بوته تلقیح شدند و در شرایط گلخانه­ای (۵±۲۵ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۱۰± ۵۵ درصد و دوره روشنایی ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی) کشت شدند. لاروهای سن اول تا سوم کرم میوه گوجه­فرنگی،Helicoverpa armigera ، روی برگ و لاروهای سن چهام تا ششم روی میوه گیاهان تیمار شده و شاهد قرار داده شدند. سپس نرخ رشد نسبی لارو، طول مدت نشو­و­نمای لاروی، درصد مرگ و میر لاروها، باروری و زادآوری حشرات ماده بالغ ثبت شد. همچنین برخی از پارامترهای رشدی و بیوشیمیایی گیاه اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که طول دوره­ی لاروی و درصد مرگ و میر لاروها روی گیاهان تیمار­شده به طور معنی­ داری بیشتر از گیاهان شاهد بود. از سوی دیگر، نرخ رشد نسبی لاروی، باروری و زادآوری حشرات ماده پرورش­یافته روی گیاهان تیمار­شده به طور معنی­ داری کمتر از شاهد بود. تعداد برگ، حجم ریشه، وزن میوه در بوته (عملکرد) و همچنین مقادیر برخی عناصر کم مصرف و پرمصرف گیاه در گیاهان تیمار شده با قارچ به طور معنی­ داری بیشتر از گیاهان شاهد بود. همچنین در گیاهان تیمار شده با قارچ تریکودرما فعالیت آنزیم­های پلی فنل اکسیداز و کاتالاز و مقادیر پرولین و پراکسید هیدروژن گیاه به طور معنی­ داری نسبت به گیاهان شاهد افزایش یافت. از نتایج این تحقیق اینگونه استنباط می­شود که استفاده از فرآورده زیستی T. harizianum T۲۲ به جذب بیشتر مواد مغذی به گیاه کمک کرده و باعث تحریک و تقویت سیستم دفاعی گیاه در برابر حمله کرم میوه گوجه­فرنگی شد. نتایج این پژوهش نشان می­ دهد که استفاده از میکروب­ های مفید خاک برای تقویت دفاع گیاه در جهت حفاظت از محصول، یک رهیافت امیدوار­کننده برای کنترل آفات به منظور کاهش کاربرد آفت­ کش­ ها می­باشد.

القای مقاومت, پارامترهای زیستی, ترکیبات دفاعی گیاه, فرآورده های زیستی, کرم میوه گوجه فرنگی