محسن زعفرانیه - نویسنده مسئول، گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولایت ایرانشهر، ایرانشهر، ایران. رایانامه: m.zafaranieh@velayat.ac.ir‎
آرمان آذری - گروه ژنتیک و تولید گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان (عج)، رفسنجان، ایران. رایانامه: armanazari@vru.ac.ir

این پژوهش به منظور کمی سازی واکنش سرعت جوانه زنی گیاه گوار (Cyamopsis tetragonoloba) نسبت به دما و پتانسیل آب انجام گرفت. بدین منظور، مطالعه ای در آزمایشگاه دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان در سال ۱۳۹۹، آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار به منظور کمی سازی واکنش سرعت جوانه زنی گیاه گوار نسبت دما (تیمارهای دمایی پنج، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵، ۳۰ و ۳۵ درجه سانتی گراد) و تنش خشکی (پتانسیل آب صفر، ۲/۰-، ۴/۰-، ۶/۰-، ۸/۰-، ۱- مگاپاسگال)( انجام شد. نتایج این آزمایش نشان داد که مدل بتا بهترین مدل برای توصیف تاثیر دما و پتانسیل آب بر سرعت جوانه زنی بود. با توجه به پتانسیل های آب مختلف، محدوده دمای پایه، مطلوب و حداکثر برای جوانه­زنی بذر گوار به ترتیب از ۳/۷ تا ۱۲، ۱/۲۲ تا ۸/۲۵ و ۲/۳۲ تا ۳۶ درجه سانتی گراد برآورد شد. ساعت بیولوژیکی موردنیاز در غلظت های مختلف پتانسیل آب از ۲۴/۴۳ تا ۳/۱۳۶ ساعت متفاوت بود. در مدل زمان دما رطوبتی، ثابت دما رطوبتی، پتانسیل آب پایه و دمای پایه به ترتیب ۳/۲۶۸ مگاپاسگال درجه سانتی گراد در ساعت، ۱۰۳/۱- مگاپاسگال و ۳۶/۸ درجه سانتی گراد تخمین زده شد. از داده های به دست آمده از این مدل ها می توان برای پیش بینی و مقدار مقاومت این گیاه در برابر تنش خشکی در مرحله جوانه زنی در استقرار و مدیریت بهتر گیاه گوار برای کشت در مناطق مختلف استفاده نمود.

پتانسیل آب, جوانه زنی, دما, دمای کاردینال, مدل هیدروترمال تایم