صمد نجارپورجباری - عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه هنر اصفهان
علیرضا خواجه عطاری - عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه هنر اصفهان

سلطان محمد یکی از بزرگ ترین نگارگران اوایل دوره صفوی بوده که توانسته آثارش را با تجاربی که در مکتب هنری ترکمانان داشته، به خوبی با مکتب هنری هرات درآمیزد و آثار بی­بدیلی را در قالب مکتب دوم تبریز ارایه نماید. وی در دوران هنری خود، نوآوری­های بسیاری در حوزه نگارگری داشته که هنرمندان همدوره خودش و دوره های بعدی و حتی بسیاری از هنرمندان دوره معاصر از آن تاثیر گرفته­اند. از جمله این نو­آوری­ها می­توان به جان­بخشی طبیعت اشاره نمود. به خصوص در ساخت و ساز کوه و سنگ به صورت های انسانی و حیوانی به تبحر خاصی رسیده است. حال سوال اصلی این است که چه ارتباطی بین جان بخشی طبیعت و نقوش صخره نگاری با نگاره­ها در آثار سلطان محمد می­تواند داشته باشد. هدف اصلی پژوهش پی بردن به مفاهیم جان­بخشی طبیعت در دل صخره­ها و کوه­های نگارگری­ها است که برای رسیدن به پاسخ سوال و هدف اصلی روش توصیفی-تحلیلی مناسب است. با بررسی نگاره هایی که سلطان محمد از طبیعت کارکرده می­توان گفت که جان­بخشی به طبیعت و ساختن کوه و سنگ به اشکال انسانی و یا حیوانی با موضوعات نگارگری ارتباط مستقیمی دارد که برگرفته از آموزه­های عرفان اسلامی است.

سلطان محمد, مکتب دوم تبریز, صخره نگاری, نقش­مایه انسانی, نقش­مایه حیوانی