شعله باقری پرمهر - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه غیردولتی خاتم

این مقاله به بررسی عوامل موثر بر نرخ ارز تعادلی پایدار حقیقی و تعیین میزان انحراف نرخ ارز بازار غیررسمی از آن پرداخته است. برای این بررسی یک مدل حداقل مربعات معمولی پوبا بکارگرفته شده و دوره زمانی مورد بررسی فصل اول ۱۳۶۹ تا فصل چهارم ۱۳۹۹است. بر اساس یافته های تحقیق، افزایش متغیرهای نسبت خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی به تولید، بهره وری و نیز متغیر نسبت مازاد تراز تجاری به تولید، منجر به کاهش نرخ ارز تعادلی پایدار حقیقی خواهد شد و افزایش متغیر نسبت مخارج دولتی به تولید، منجر به افزایش آن می شود. محاسبات نشان می دهد از سال ۱۳۹۷ روند صعودی نرخ ارز تعادلی پایدار آغاز شده و از آن زمان تا انتهای سال ۱۳۹۹ انحراف ارزی در کشور همواره مثبت بوده است. هر چند شدت این انحراف به واسطه تحولات مختلف در این دوران شدت و ضعف داشته است. یکی از بحرانی ترین فصول در این دوره، فصل سوم سال ۱۳۹۹ بوده که انحراف ارزی در آن از ۳۲ درصد نیز فراتر رفته است. بر اساس پیش بینی های انجام شده بر اساس مدل تخمین زده شده، با سناریوی تداوم وضعیت موجود، نرخ ارز تعادلی تابستان ۱۴۰۰، بیش از ۲۵ هزار تومان برآورد شده است.

نرخ ارز؛ نرخ ارز تعادلی پایدار؛ مدل حداقل مربعات معمولی پویا؛ انحرافات ارزی؛ ذخایر ارزی طبقه بندی JEL: F۳۱, F۳۹, C۱۹, E۳۱