اثر کمپوست زباله شهری بر عملکرد کلزا و کارایی مصرف آب و نیتروژن

تبدیل مواد آلی موجود در زباله­های شهری به کمپوست و استفاده از آن در کشاورزی، علاوه بر کاهش آلایندگی و بهبود کیفیت محیط زیست می­تواند در ارتقای حاصلخیزی خاک موثر باشد. در این تحقیق، اثر مقادیر مختلف این نوع کمپوست بر اجزای عملکرد، عملکرد دانه، درصد روغن و بهره­وری مصرف نیتروژن و آب سبز کلزای زمستانه در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با ۶ تیمار و ۳ تکرار بررسی شد. آزمایش­های مورد نیاز در طول یک فصل کشت کلزا در یک مزرعه تحقیقاتی در شهرستان ساری در استان مازندران انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کمپوست زباله شهری به میزان ۱۰ و ۲۵ تن در هکتار (C۱۰ و C۲۵)، کود شیمیایی به میزان ۵۰۰ کیلوگرم در هکتار (F۵۰۰)، دو تیمار ترکیبی ۵/۰ تن کمپوست در هکتار همراه با ۴۰۰ کیلوگرم کود شیمیایی در هکتار (C۰.۵F۴۰۰) و ۲/۰ تن کمپوست در هکتار همراه با ۴۰۰ کیلوگرم کود شیمیایی در هکتار (C۰.۲F۴۰۰) و تیمار شاهد (Control) بودند. در پایان فصل کشت، تعداد بوته در مترمربع، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، نیتروژن جذب شده توسط بوته و میزان روغن دانه کلزا اندازه­گیری و با نرم­افزار SAS آنالیز شد. همچنین، میزان کارایی مصرف آب سبز و کارایی مصرف نیتروژن محاسبه شد. براساس نتایج آنالیز واریانس، اثر تیمارها بر تعداد شاخه جانبی، تعداد غلاف، تعداد بوته و عملکرد دانه معنی­دار بود. بیشترین تعداد شاخه جانبی در بوته و بیشترین تعداد بوته به­ترتیب در تیمارهای F۵۰۰ و C۲۵ حاصل شد. تعداد غلاف و عملکرد دانه در تیمار F۵۰۰ اختلاف معنی­داری با مقدار آن در تیمارهای شاهد و C۱۰ داشت. بیشترین میزان روغن دانه مربوط به تیمار F۵۰۰ بود که اختلاف معنی­داری با تیمار شاهد داشت. بیشترین میزان کارایی مصرف آب سبز به­ترتیب مربوط به تیمارهای F۵۰۰ و C۲۵ بود. استفاده از ۲۵ تن کمپوست در هکتار موجب افزایش کارایی مصرف آب به میزان ۴۹/۰ کیلوگرم در مترمکعب نسبت به تیمار شاهد شد. براساس نتایج، کمپوست زباله شهری می­تواند جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی در زراعت کلزای زمستانه در اراضی شالیزاری باشد.

Keywords:

آب سبز , تبخیر-تعرق , درصد روغن , شالیزار