حسین زارع - استاد گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور
سارا قربانی - استادیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور

مقدمه:این پژوهش با هدف تعیین ارائه مدل پیش بینی رفتارهای یاری رسان بر اساس متغیرهای ادراک خطر، خودکارآمدی و حل مسئله اجتماعی با توجه به متغیر میانجی مسئولیت پذیری انجام گردید. روش: طرح پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه ی افراد کمک رسان در سیل سال ۱۳۹۸ خوزستان بود. به منظور تعیین حجم نمونه، از فرمول کوکران بر مبنای جامعه غیر تعریف شده استفاده شد و ۳۸۷ نفر به روش نمونه گیری خوشه-ای انتخاب شدند. براین مبنا شهر خوزستان به ۵ منطقه جغرافیایی شامل شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تقسیم شد. سپس از هر منطقه یک منطقه سیل زده به صورت تصادفی انتخاب شدند و در هر منطقه، دو کمپ اسکان سیل-زدگان انتخاب و به آن مراجعه شد و به صورت تصادفی آزمودنی های غیر آسیب دیده که به منظور کمک رسانی به این مراکز مراجعه نموده اند، انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های رفتار یاری رسانی درخشنده -نیا و نوری (۱۳۸۴)، ادراک خطر بین تین (۱۹۹۳)، خودکارآمدی شرر (۱۹۸۲)، حل مسئله اجتماعی دزوریلا و همکاران (۲۰۰۲) و مسئولیت پذیری گاف (۱۹۸۴) بود. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از روش آماری تحلیل مسیر به کمک دو نرم افزارSPSS وAMOS نسخه ۲۲ استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل مسیر ضرایب غیرمستقیم نشان داد که مسئولیت پذیری می تواند در رابطه بین متغیرهای حل مسئله اجتماعی و خودکارآمدی با رفتار یاری رسان امدادگران سیل خوزستان نقش میانجی گری ایفا نماید (۰۵/۰>P) درحالیکه مسئولیت پذیری نتوانسته است نقش میانجی گری را در رابطه بین ادراک ریسک با رفتار یاری رسان امدادگران ایفا نماید (۰۵/۰< p).

رفتار یاری رسان, ادراک خطر, خودکارآمدی, حل مسئله اجتماعی, مسئولیت پذیری