مونا گلستانی فرد - کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
منصوره نیکوگفتار - استادیار گروه روان شناسی دانشگاه پیام نور
حسن شمس اسفندآباد - دانشیار گروه روان شناسی دانشگاه بین المللی امام خمینی

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر مقایسه کارکردهای اجرایی و حافظه دانش آموزان دو زبانه و یک زبانه بود. روش: برای این منظور ۱۲۰ دانش آموز دختر و پسر ۷ ۱۲ ساله (۶۰ دانش آموز یک زبانه فارسی زبان و ۶۰ دانش آموزان دو زبانه ارمنی فارسی زبان) از پایه های دوم تا ششم دبستان های منطقه ۸ آموزش و پرورش شهر تهران با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. از آزمون آندره ری و ویسکانسین برای سنجش کارکردهای اجرایی (برنامه ریزی و سازماندهی، انعطاف پذیری) وماتریس ۳×۳ و  ۵×۵ کورنولدی برای سنجش حافظه فعال و حافظه منفعل آزمودنی ها استفاده شد. داده ها به روش تحلیل واریانس دو راهه و با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که کارکردهای اجرایی سازماندهی و برنامه ریزی و انعطاف پذیری دانش آموزان یک زبانه و دوزبانه متفاوت است اما در حافظه فعال و منفعل بین این دو گروه تفاوت معناداری دیده نشد. علاوه بر این، تفاوت های جنسیتی چندانی بین دو گروه مشاهده نشد، به جز اینکه در دانش آموزان یک زبانه کارکرد اجرایی انعطاف پذیری دختران بهتر از پسران به دست آمد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده و برتری دانش آموزان دو زبانه در کارکردهای اجرایی نسبت به دانش آموزان یک زبانه می توان نسبت به برنامه ریزی زودهنگام آموزش زبان دوم در مدارس پیش دبستانی اقدام کرد.

کارکرد اجرایی انعطاف پذیری, کارکرد اجرایی برنامه ریزی و سازماندهی, حافظه فعال, حافظه منفعل, دوزبانگی, یک زبانگی, جنسیت