محمد جمعه کریمی - دکتری فقه قضایی گرایش آیین دادرسی جامعه المصطفی العالمیه

بحث از عصمت امام، بحث ریشه دار و دامنه داری است که دانشمندان جهان درباره آن اظهار نظرهای مختلفی کرده اند. در نتیجه دانشمندان شیعه به این عقیده اندکه رهبر، پیشوا و نگهبان دین، باید از هر جهت پاک، بدور از گناه، خطا و نسیان باشد؛ همانطور که در آیات و روایات مختلفی به این مطلب اشاره دارد که امامت به ستمکاران، ظالمان و مشرکان نمی  رسد و کسی می تواند در راس رهبری مردم قرار گیرد که معصوم باشد، اگر معصوم نباشد، نیازمند به رهبر دیگری دارد و آن تسلسل است و تسلسل هم باطل است. پس رهبر و پیشوای امت باید از هر جهت معصوم باشد؛ تا بتواند به خوبی حافظ و نگهبان دین باشد. دلایل قرآنی، روایی و عقلی بر عصمت امامان اقامه گردیده است؛ مثل آیه ابتلا ابراهیم، آیه اولی الامر، آیه تطهیر، دلایل روایی مثل ثقلین، حدیث امان، حدیث سفینه و برای هر کدام به خوبی استدلال شده است. همچنین دلایل عقلی، امتناع تسلسل، حفظ شریعت، پیامدهای عدم معصوم نبودن امام ،امر به معروف و نهی از منکر بر امامان واجب است، اگر در راس، معصوم نباشد چه بسا مرتکب گناه می شود و اگر امامان معصوم نباشند، هیچ تفاوت میان امام و غیر آن نمی باشد. افزون برآن  ارتکاب گناه از امام به وثاقت و اعتبار او زیان می رساند و در نتیجه اطاعت از امام معنا و مفهومی نخواهد داشت،  اطاعت از امام واجب است، اگر امامان معصوم نباشند مرتکب گناه می شوند، در این صورت اطاعت از آنها حرام خواهد بود؛ چون وظیفه امام ترویج احکام الهی و بازداشتن دیگران از منکرات است، امامی که پیروی از وی حرام باشد، صلاحیت ندارد که مردم را از گناه باز دارد.  اضافه برآن، امامان حافظان شریعتند، اگر معصوم نباشند، از عهده این امر خطیر بر نمی آیند. نتیجه، مقتضای عقل و شرع این است که جانشین رسول اکرم(ص) مانند خود حضرت از صفت عصمت برخوردار می باشد؛ تا مورد اعتماد کامل امت قرار گیرد 

عصمت, امامت, رهبر, امت و شیعه