هدایت حسین محصلی - مدرس جامعه المصطفی

«امامت»، اصل بنیادین و مابه الجمع میان مکتب عرفانی و تشیع است. این اصل، به دلیل اهمیت و تاثیرش در سرنوشت جهان اسلام و مسلمانان، و نیز به خاطر کاربردهایش در فرهنگ و تمدن اسلامی و پیوندش با نبوت، ولایت و خلافت، از همان آغاز مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده، و به تبع بحث امامت، همواره باعث اختلاف و درگیری ها شده و پیوسته مورد مناقشه علماء، محدثان، فقها، و متکلمان است. به تبع بحث «امامت» مباحث «ولایت تکوینی» و «ولایت تشریعی» نیز، یکی از پردامنه دارترین مسائلی است که پیوسته ذهن اندیشمندان اسلامی را به خویش مشغول داشته است. اهل سنت، با استناد به بلوغ فکری مردم، همه وقایع تاریخی، آیات و احادیثی که به نوعی مساله ولایت و امامت را مطرح می کند، توجیه می نمایند و متفکران شیعی، با تکیه به آیات، روایات، متون تاریخی، و تفسیری، به اثبات «ولایت تکوینی» و «ولایت تشریعنی» پرداخته اند. جستار حاضر، با توجه به موقعیت امروزین این مباحث، آن را، در آیات، روایات، متون تاریخی و تفسیری با تاکید بر منابع اسلامی، کاویده است.

امامت, ولایت, خلافت, ولایت تکوینی, ولایت تشریعی, شیعه و اهل سنت