زهرا یوسفی - استادیار گروه تحقیقاتی فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران
عادل واحدی - دانشیار موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
فاطمه عسکری بزایه - محقق بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج

در این پژوهش، وضعیت مصرف انرژی و میزان انتشار آلاینده های زیست محیطی، با استفاده از ارزیابی چرخه زندگی  برنج در استان گیلان بررسی گردید. عوامل بالقوه تاثیرگذار شامل پتانسیل گرمایش جهانی، پتانسیل اسیدیته، اوتریفیکاسیون خشکی، تخلیه منابع فسیلی، تخلیه منابع فسفات، تخلیه منابع پتاسیم و تخلیه منابع آبی ارزیابی شدند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که کل انرژی مورد نیاز برای تولید شلتوک برنج برابر با ۸۸۰۶۴ مگاژول در هکتار است. نهاده سوخت دیزل به همراه ماشین های کشاورزی، در مجموع با ۵۲/۶۵ درصد بیشترین مقدار انرژی ورودی را به خود اختصاص دادند. میزان انرژی خروجی مزارع شلتوک برنج نیز ۵۸۱۷۳ مگاژول در هکتار به دست آمد. نسبت انرژی و بهره وری انرژی در تولید شلتوک برنج، ۶۶/۰ و ۰۴/۰ محاسبه شد. بر اساس نتایج ارزیابی چرخه زندگی، انتشار دی اکسید کربن ، با مقدار ۳۸/۷۴۰ کیلوگرم به ازای یک تن شلتوک، بیشتر از سایر آلاینده ها است. مقدار گرمایش جهانی ناشی از تولید یک تن شلتوک برنج، CO۲ eq ۶/۱۱۱۶ کیلوگرم است. تخلیه منابع فسیلی به دلیل استفاده از سوخت دیزل ،MJ ۷۵۸۷ مگاژول و تخلیه منابع آب نیز ۳۳۵۴ متر مکعب و  تخلیه منابع فسفات و پتاسیم هم به ترتیب P۲O۵ eq ۱۵/۲ کیلوگرم و K۲O eq  ۶۲/۰ کیلوگرم به ازای تولید یک تن شلتوک محاسبه شده است. همچنین شاخص زیست محیطی و شاخص تخلیه منابع برای تولید یک تن شلتوک به ترتیب ۵۷۸۹/۰ و ۷۰۵۷/۱ به دست آمد.

بهره وری انرژی, پتانسیل گرمایش جهانی, تخلیه منابع