مرتضی زنگنه - استادیار گروه مهندسی مکانیزاسیون کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
اسداله اکرم - دانشیار گروه مهندسی ماشین های کشاورزی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

در این پژوهش راهکارهای مختلفی برای ایجاد مرکز خدمات کشاورزی از نظر تعداد و ظرفیت خدمات رسانی توسعه داده شد. برای مکان ­یابی مراکز خدمات کشاورزی مربوط به هر راهکار، مدل مکان ­یابی جداگانه­ای تدوین شد. بدین منظور از مدل مکان-تخصیص برای توسعه مدل­ های مکان ­یابی و الگوریتم شاخه و حد برای حل مدل­ ها استفاده شد. هدف اصلی این مدل­ ها کمینه سازی هزینه استقرار مراکز خدمات کشاورزی (شامل هزینه راه اندازی و هزینه حمل و نقل ادوات تا محل خدمت ­رسانی) است. در مدل حل شده در این پژوهش، سنجه­ هایی مانند هزینه استقرار مرکز، هزینه راه اندازی خدمات، فاصله مرکز تا مشتریان، هزینه حمل و نقل برای ارائه خدمات به مشتریان و تعداد سفرهای لازم برای تامین تقاضای هر یک از مشتریان در نظر گرفته شد. در این پژوهش، به منظور نشان دادن قابلیت های عملی روش ها و مدل های توسعه داده شده، یک مطالعه موردی نیز در شهرستان رزن استان همدان طراحی و اجرا شد. راهبردهای مختلف برای ترکیب خدمات کشاورزی مطرح و سرانجام راهبرد راه اندازی یک مرکز خدمات جامع انتخاب شد که تمام تقاضاهای یک دهستان را تحت پوشش قرار دهد. پس از اجرای مدل مکان- تخصیص، مکان های بهینه برای استقرار مراکز خدمات کشاورزی در هر یک از دهستان های مورد مطالعه به طور جداگانه تعیین شد. نتایج این پژوهش می­تواند در جانمایی مراکز خدمات کشاورزی و برنامه­ریزی برای ارائه خدمات به بهره ­برداران کشاورزی، مورد استفاده مدیران و برنامه ­ریزان ملی و منطقه­ ای قرار گیرد.

الگوریتم شاخه و حد, فاصله, تقاضا, هزینه حمل و نقل, هزینه استقرار