رقیه پورباقر - دانش آموخته دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمد هاشم رحمتی - عضو هیات علمی/دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمدرضا علیزاده - عضو هیات علمی (دانشیار) موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران.
عباس رضایی اصل - عضو هیات علمی/ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
ابراهیم اسماعیل زاده - عضو هیات علمی/ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

تعیین روش مناسب خشک کردن شلتوک یکی از عوامل موثر برکاهش ضایعات تبدیل است. در این تحقیق، اثر دمای هوا در سه سطح ۴۰، ۵۰ و ۶۰ درجه سلسیوس (معادل شدت تابش­های ۰/۰۳۱، ۰/۰۴۲ و ۰/۰۵۳ وات بر سانتی­متر مکعب) و رطوبت نهایی شلتوک در سه سطح ۸ تا ۹، ۹ تا ۱۰ و ۱۰ تا ۱۱ درصد (بر مبنای خشک) بر مدت زمان خشک کردن و خصوصیات تبدیل رقم دمسیاه در خشک­کن بسترسیال با دو منبع حرارتی (تابش مادون قرمز و جریان هوای گرم) بررسی شد. آزمایش­ها به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج بررسی­ها نشان می­دهد که اثر دما و روش خشک کردن روی مقدار شکستگی و ترک خوردگی دانه و مدت زمان خشک شدن در سطح احتمال یک درصد معنی­دار است. با افزایش دمای هوای خشک­کن از ۴۰ به ۶۰ درجه سلسیوس، ترک خوردگی (از ۵ به ۱۴درصد) و شکستگی شلتوک (از ۲۶ به ۳۹ درصد) افزایش و مدت زمان خشک شدن از ۹۶۴ دقیقه به ۲۴۲ دقیقهکاهش می­یابد. در هر سطح از دما و رطوبت مورد آزمایش، درصد ترک خوردگی و شکستگی دانه ها در خشک­کن بسترسیال مادون قرمز کمتر است تا در خشک­کن هوای گرم. میزان ترک خوردگی و شکستگی شلتوک در رطوبت ۸ تا ۹ درصد و دمای۴۰ درجه سلسیوس در خشک­کن مادون قرمز کمترین مقدار (به­ترتیب ۵/۶۷ و ۲۶/۹ درصد) و در رطوبت ۸ تا ۹ درصد در دمای ۶۰ درجه سلسیوس در خشک­کن جریان هوای گرم بیشترین مقدار (به­ترتیب ۱۴ و ۳۹/۵ درصد) است.

تابش مادون قرمز, خشک کن بسترسیال, خصوصیات تبدیل, رطوبت شلتوک