پویا کهنسال مکوندی - دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
مجید رهنما - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
احمد مستعان - عضو هیئت علمی پژوهشکده خرما و میوههای گرمسیری

هرس به عنوان عملیاتی مهم، طاقت فرسا و پرهزینه در تولید خرما باعث کاهش رطوبت محیط تنه نخل، تسهیل دسترسی کارگر به تاج و جلوگیری از تجمع آفات و بیماریها میگردد. به دلیل کمبود کارگران ماهر در مناطق خرماخیز برای انجام اعمال زراعی نخل خرما و ناتوان بودن کارگران معمولی در انجام عملیاتی از قبیل بالا رفتن از درخت، گام نهادن در زمینه مکانیزاسیون این اعمال یکی از نیازهای ضروری صنعت تولید خرما محسوب میشود. هدف از انجام این تحقیق طراحی و ساخت دستگاه هرس درخت خرما از سطح زمین با دو نوع عامل برش قیچی و ارهایی میباشد. محاسبات طراحی بر اساس حداکثر نیروی برش لازم برای بریدن ساقه نخل خرما ۱۳۲/۷) نیوتون) انجام گرفت. با دانستن مساحت برش، نیروی حداکثر برشی لازم برای بریدن ساقه نخل مقدار ۹۸۲ نیوتون تعیین شد. برای دستگاه هرس با عامل برش قیچی، نیروی مورد نیاز کابل جهت برش کامل ساقه مقدار ۴۴۷ نیوتون، محاسبه گردید. جهت اعمال این نیرو به صورت دستی از یک عدد وینچ استفاده شد. برای دستگاه هرس با عامل برش ارهای نیز، از مکانیزم (crank-slider) با چهار عدد بازو و ۴ عدد مفصل دورانی (یک درجه آزادی) استفاده شد تا مکانیزمی با یک درجه آزادی ساخته شود. با انجام پیش آزمایش سرعت مناسب برای برش ساقه نخل مقدار ۰/۶ متر بر ثانیه انتخاب گردید. توان مورد نیاز برای غلبه بر نیروی برش ساقه مقدار ۱۱۹/۷۱ وات محاسبه شد. با در نظر گرفتن ضریب اطمینان ۱/۶، دستگاه ساخته شده مجهز یک عدد موتور ۲۰۰ وات و با دور rpm ۱۰۰ و یک گیربکس کاهنده گردید. جهت راه اندازی دستگاه نیاز به یک باتری ۱۲ ولتی میباشد. بهترین زاویه از نظر سهولت برش در دستگاه نوع قیچی، زاویه ۴۵ درجه تعیین شد. کیفت برش دستگاه نوع ارهایی بهتر از نوع قیچی تشخیص داده شد که بسته به کارآزمودگی اوپراتور در انتخاب دقیق زاویه برش، بهبود می یابد.

هرس، خرما، قیچی، ارهای، نیروی برشی