بهنام قاسم زاده قورمیک - دانشجوی کارشناسی ارشد فتوگرامتری، گروه ژئودزی و مهندسی نقشه برداری دانشگاه تفرش
علیرضا صفدری نژاد - استادیارگروه ژئودزی و مهندسی نقشه برداری دانشگاه تفرش

جابجایی اندک پدید ه ها در محیط مصداقی از تغییرات سه بعدی تلقی شده که احتمالا شباهت رادیومتریکی عوارض متناظر را بر هم نمی زند. جابجایی اندک عوارض در صحنه، فرونشست یا برآمدگی سطح زمین، اثرات مربوط به اعمال فشار و کشش محلی به مواد در صنعت و مواردی از این دست را می توان در زمره تغییرات هندسی قلمداد کرد که نمود رادیومتریکی محسوسی در تصاویر ندارند.در چنین شرایطی، شناسایی خودکار نقاط متناظر در تصاویر اخذ شده قبل و بعد از تغییرات هندسی، منجر به تشخیص نقاط تغییریافته بعنوان عوارض مشابه در دو مقطع زمانی می گردد. مثلث بندی همزمان نقاط متناظر شناسایی شده در بلوک های عکسی قبل و بعد از تغییرات هندسی، مستلزم تفکیک مختصات سه بعدی مجهول برای نقاط تغییریافته در دومقطع است. عدم لحاظ شدن این موضوع، نقص در طراحی مدل ریاضی قلمداد شده که اصلاح آن نیازمند شناسایی نقاط متناظر تغییریافته است. در این مقاله، روشی تکراری مبتنی بر پایش بردار باقیمانده های مربوط به مشاهدات تصویری هر نقطه ی سه بعدی در روند مثلث بندی پیشنهاد شده که قادر به شناسایی نقاط تغییریافته است. سازوکار این روش پیشنهادی بر پایه مقایسه ی نسبی شاخص های آماری مستخرج از بردار خطا در دو حالت مثلث بندی همزمان و مستقل تصاویر اخذ شده در بلوک های عکسی قبل و بعد از تغییرات هندسی است. در این روش پس از شناسایی نقاط تغییریافته، مدل ریاضی مربوطه در روند مثلث بندی اصلاح و برای هر نقطه ی تغییریافته دو مختصات سه بعدی برآورد می شود. نتایج اجرای روش پیشنهادی در بیش از یازده آزمایش مختلف بطور متوسط حاکی از موفقیت ۸۵/۸ درصدی در شناسایی نقاط تغییریافته با بزرگی ها و راستای های متفاوت بوده که در مقایسه با روش های مرسوم هندسی مبتنی بر تخمین پایدار هندسه ی اپی پلار بهبود ۳۴/۵ درصدی را نشان می دهد.

شناسایی تغییرات هندسی, مثلث بندی دسته اشعه, تناظریابی خودکار, تست باردا, بردار باقیمانده ها