ارزیابی و پایش روند گسترش فیزیکی سی ساله شهر اردبیل با استفاده از تصاویر ماهواره ای

در طی دهه­ های اخیر اراضی حاشیه ­ای شهرها که اغلب از اراضی کشاورزی مرغوب و باغات می­ باشند، تغییر کاربری داده شده ­اند که این تغییرات به عنوان یکی از عوامل مهم و موثر چالش ­های اجتماعی و زیست­ محیطی به شمار می ­آیند. امروزه فن­آوری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی به دلیل قابلیت­ هایی مانند قدرت نظارت و تفکیک زمانی و مکانی بالا، تصاویر مکرر، کاهش هزینه ­ها و ... به طور موثر برای شناسایی و تعیین مقدار تغییرات کاربری اراضی و اثرات آن بر محیط زیست و نظارت و مدیریت بهینه شهرها استفاده می­ شوند. این تحقیق با هدف ارزیابی گسترش  سی ساله شهر اردبیل با استفاده از تصاویر لندست می­ باشد. ابتدا تصاویر مربوط به سال­ های ۱۹۸۷، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۷ تهیه شدند. سپس با استفاده از الگوریتم ­های ماشین بردار پشتیبان، حداکثر تشابه و شبکه عصبی مصنوعی شهر اردبیل به شش کلاس کاربری (مناطق مسکونی، اراضی کشاورزی با پوشش، اراضی آیش، اراضی بایر، جنگل شهری و آب) طبقه ­بندی شد. در نهایت دقت طبقه ­بندی هر کدام از الگوریتم ­های مورد استفاده بررسی شد. نتایج نشان داد که الگوریتم ماشین بردار پشتیبان دقت بالاتری نسبت به دو الگوریتم دیگر دارد. بر همین اساس، نقشه حاصل از الگوریتم ماشین بردار پشتیبان نشان داد که مساحت اراضی ساخته شده اردبیل از ۲۰/۰۲۲۳ کیلومتر مربع در سال ۱۹۸۷ به ۴۱/۵۸۵۴ کیلومتر مربع در سال ۲۰۱۷ افزایش داشته است. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق می­ توان بیان نمود که شهر اردبیل در بازه زمانی سی ساله گسترش نامتوازنی داشته است. بنابراین به منظور دستیابی به توسعه بهینه این شهر توصیه می­ شود با استفاده از نقشه ­های به دست آمده، در صورت امکان با زون­بندی بهینه شهر، تجدید نظر کلی در تهیه طرح جامع ، برنامه­ ریزی و مدیریت این شهر انجام گیرد، چرا که ارزیابی روند توسعه شهری و آگاهی از الگوهای تغییرات کاربری اراضی به منظور مدیریت و برنامه ریزی بهینه شهرها ضروری می باشد.  

Keywords:

تغییرات کاربری اراضی , تصاویر لندست , توسعه شهری , اردبیل