محمد پسندیده - بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل (مغان)
مجید رجایی - بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز
حسین زینل زاده تبریزی - بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل (مغان)

تنش خشکی یکی از عمده ترین عوامل محدودکننده رشد کلزا در ایران می باشد. در کشاورزی نوین، استفاده از محرک های رشد گیاه، یکی از راهکارهای مقابله با اثرات تنش خشکی است. به منظور مقایسه اثرات محرک های رشد بر عملکرد کلزا در شرایط تنش خشکی، آزمایشی در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مغان انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی، شامل آبیاری کامل و تنش در کرت اصلی و کرت فرعی نیز شامل شش تیمار؛ شاهد؛ محلول پاشی اسیدآمینه؛ کاربرد کود آبیاری اسیدهیومیک؛ محلول پاشی اسیدفولویک ؛ محلول پاشی عصاره جلبک دریایی و مصرف توام اسیدآمینه، اسید فولویک و اسید هیومیک بودند. نتایج نشان داد که تاثیر کاربرد محرک های رشد در شرایط تنش و بدون تنش خشکی می تواند کاملا متفاوت بوده و می توان با کاربرد اسیدهای آلی، اثرات تنش را کاهش داد. در شرایط آبیاری کامل، به ترتیب تیمارهای مصرف توام محرک های رشد> اسید هیومیک> اسید فولویک> عصاره جلبک دریایی> اسیدآمینه با افزایش ۲۲.۷، ۱۴.۳، ۶.۴، ۶.۳ و ۳.۴ درصدی نسبت به تیمار شاهد، بیشترین اثربخشی را در افزایش عملکرد داشتند. در شرایط تنش خشکی، بیشترین افزایش عملکرد بهترتیب مربوط به تیمارهای مصرف توام محرک های رشد> اسیدآمینه> عصاره جلبک دریایی> اسید فولویک> اسید هیومیک به ترتیب با افزایش ۳۱.۹، ۲۱.۳، ۱۵.۹، ۱۱.۹ و ۱۱.۱ درصدی نسبت به تیمار شاهد بود. به طور کلی ، می توان نتیجه گرفت که با مصرف توام محرک های رشد گیاهی، از جمله، اسیدآمینه، اسید هیومیک و عصاره جلبک دریایی، در سه مرحله رشدی آبیاری دوم، خروج از رزت و شروع گلدهی، ضمن بهبود عملکرد کلزا، مقاومت آن را به تنش خشکی افزایش داد.

تنش رطوبتی, رژیم آبیاری, عصاره جلبک دریایی, فولویک اسید, هیومیک اسید