مسعود جوینده کار - معاون تحقیقات صنعتی، موسسه آموزش و تحقیقات توسعه نیشکر

در فرآیند تولید شکر از شربت حاصل از عصاره گیری نیشکر مهمترین بخش فرآیند، استحصال شکر در عملیات کریستالیزاسیون است. این عملیات با توجه به استفاده از تبخیر، در اصطلاح به طباخی شناخته می شود. عملیات طباخی از دو بخش کلی تشکیل یافته است. بخش اول دانه سازی اولیه، به عنوان هسته ی اولیه رشد کریستال و بخش دوم، رشد کریستال است. با توجه به پیچیدگی عملیات طباخی و تاثیر پارامترهای مختلف بر آن، نیاز به مانیتورینگ مناسب به جهت رسیدن به حداکثر کمیت و کیفیت تولید شکر خام امری اجتناب ناپذیر است. از میان پارامترهای مختلف فوق اشباع در فاز مایع و جامد، مقدار و توزیع اندازه ی کریستال به عنوان مهمترین عامل مستقل شناخته شدند. برای مانیتورینگ ناحیه ی فوق اشباع سیستم زیگلر انتخاب و نصب گردید. برای توزیع اندازه ذرات و مقدار آن در حین عملیات طباخی از میکروسکوپ و نرم افزار عکس برداری مناسب جهت کنترل استفاده شد. نتایج بدست آمده حاکی از بهبود کیفیت شکر خام است که علاوه بر کاهش ضایعات تبدیل شکر خام، به دلیل کاهش رطوبت، موجب بهبود ماندگاری شکر خام در انبار و کاهش ضایعات ثانویه خواهد شد.

شکرخام، فوق اشباع، مانیتورینگ طباخی، توزیع اندازه کریستال، زیگلر