مرضیه برزوئیان - Ph.D. in Persian Language and Literature,Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
محمدرضا خاکی - Associate Professor in Persian Language and Literature, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

در دوره صفویه به ویژه با توجه به رسمیت یافتن مذهب شیعه، آیین­هایی با محتوای شیعی در کانون توجه حاکمیت قرار گرفت. یکی از این آیین­ها، آیین­های سوگواری و دسته­گردانی برای شهادت امام حسین (ع) است که در ماه محرم برگزار می­شد و در دوره صفویه گستردگی و توسعه خاصی یافت. در این دوره برخی تحولات و ویژگی­ها در آیین­های سوگواری ظاهر شد که به نظر می­رسد ملهم از ساختار سیاسی دوره صفوی است. این پژوهش در پاسخ به این پرسش شکل می­گیرد که مولفه های ساختار سیاسی عصر صفویه چگونه در آیین­های سوگواری صفوی بازنمایی می­شوند؟ روش این تحقیق تاریخی است و نتیجه به دست آمده مبین این امر است که آیین­های دسته­گردانی محرم با توجه به ریشه­های عمیق اعتقادی و ملی و ارادتی که شیعیان در این آیین­ها به امام سوم خود ابراز می­داشتند، دستاویز مناسبی برای بهره­برداری حکومت صفوی در تقویت بنیادهای حاکمیت بوده است.

Safavid era, mourning rituals in Iran, dasteh-gardani (arrangement of mourning groups), structuralist sociology