مهدخت کیائی - Ph.D. Candidate, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
حسین سلطان زاده - Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. Corresponding Author.
مریم ارمغان - Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
علی اکبر حیدری - Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Technical Engineering, Yasooj University, Yasooj, Iran.

انعطاف پذیری، پاسخی برای رفع نیازهای مختلف ساکنین خانه در زمان های گوناگون می باشد. در واقع این نیازها هستند که برای رفع آن ها قابلیت تغییرات بالقوه­ در بن نظام های فعالیتی و فضایی خانه ها، بروز پیدا می کنند و بالفعل می شوند؛ در پژوهش پیش رو این دلیل بروز انعطاف پذیری، مولدهای انعطاف پذیری نامیده می شود. هدف اصلی بررسی دگرگونی مولدهای انعطاف پذیری بر اساس تحولات گفتمان جنسیتی (روابط فرهنگی میان زنان و مردان) در خانه های اعیانی قاجاری می باشد و بنابراین سوال اصلی پژوهش این ا­ست که: مولدهای انعطاف پذیری خانه های اعیانی بر اساس تحولات گفتمان جنسیتی در میانه دوره قاجار چگونه صورت بندی یافته اند؟ روش­ تحقیق از نوع کیفی و با رو ش های تحقیق توصیفی تحلیلی، تفسیری تاریخی و پدیدارشناسانه ا­ست؛ درگام نخست بازتاب تحولات گفتمان جنسیتی در خانه های اعیانی دوره قاجار معرفی شده است و سپس مولدهای انعطاف پذیری بر اساس ویژگی های خانه های اعیانی از میان کتب و منابع معتبر تاریخی شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفته اند. سپس با استفاده از روش­ تحقیق­ پدیدارشناسانه به ­بررسی مصداقی تحولات مولدهای انعطاف پذیری در شش خانه اعیانی قزوین با استفاده از نتایج مصاحبه های عمیق با ساکنان آن خانه ها و بررسی منابع معتبر تاریخی پرداخته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهند نظا م های فعالیتی و فضایی که پیش از تحول گفتمان جنسیتی، مولدهای انعطاف پذیری (قابلیت بالقوه تغییرات) داشته اند پس از این دوره نیز کارکرد خود را حفظ نموده ­اند. به عبارتی نیازهای ساکنان خانه های اعیانی قاجاری حتی با تحولات روابط میان زنان و مردان در میانه آن دوران کماکان باقی مانده اند و این تحولات، دست کم در دوره قاجار نتوانسته اند تغییر واضحی در نیازهای ساکنان خانه ها ایجاد نمایند. همچنین به نظر می رسد تحولات گفتمان جنسیتی، نظام های فعالیتی و فضایی خانه ها را محدودتر کرده ا ند اما این محدودیت، خللی بر مولدهای انعطاف پذیری آن ها وارد نکرده است. به عبارتی می توان چنین نتیجه گرفت که تحولات گفتمان جنسیتی، مولدهای انعطاف پذیری خانه های قبل و پس از عصر ناصری را پوشش داده اند.

Gender Discourse, Flexibility Creators, Qajar Era, Qazvin Houses