سیدابراهیم راد - دکتری برنامه ریزی درسی، دانشگاه فرهنگیان، اردبیل، ایران
علیرضا جباری - مربی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، اردبیل، ایران

توجه آموزش عالی و آموزش و پرورش به موضوع مدیریت سبز و آموزش همگانی حفظ محیط زیست نیاز مبرم جامعه در مواجهه با چالش­ها و بحران­های اساسی زیست محیطی است. در این راستا هدف این پژوهش شناسایی و دسته بندی مولفه های دانشگاه سبز در دانشگاه فرهنگیان بوده است، رویکرد پژوهش کیفی، روش تحقیق مطالعه موردی بوده و جامعه پژوهش برای مصاحبه، خبرگان و متخصصان دانشگاهی، در بخش اسناد، اسناد راهبردی بلندمدت دانشگاه های داخلی و خارجی، یادداشت­ها، دستورالعمل­ها، گزارش­ها و اقدامات دانشگاه­های سبز، در خصوص مصنوعات انسانی نیز مقالات منتشرشده داخلی و خارجی در نظر گرفته شد. برای جمع آوری داده­ها و ایجاد پایگاه داده­ها از نرم افزار تحلیل داده­های کیفی MAXQDA۱۲ و برای تحلیل داده ها در آن از روش تحلیل شبکه مضمونی استفاده شده است. یافته­های تحلیل شبکه مضامین نشان داد ۷ مضمون اصلی (فراگیر) و ۳۰ مضمون فرعی (سازمان دهنده) و ۳۸۰ کد اولیه (پایه) مولفه­ها و مقوله­های دانشگاه سبز هستند. مقوله­های اصلی دانشگاه سبز در دانشگاه فرهنگیان در قالب ۷ بعد ارائه شد که عبارت اند از «آموزش و یادگیری»، «مشارکت و شبکه تعاملات اجتماعی»، «سیستم مدیریت زیست محیطی»، «پژوهش، فناوری و نوآوری»، «رهبری و برنامه ریزی»، «نظارت، ارزیابی و گزارش­دهی» و «مدیریت منابع انسانی و مالی». دانشگاه فرهنگیان براساس ابعاد هفتگانه یادشده با پیگیری دو رویکرد اصلی یکی عاملیت دانشگاه به رعایت ملاحظات زیست محیطی در برنامه­های راهبردی و فعالیت­های روزمره و دیگری تلفیق مسائل زیست محیطی در بحث آموزش، پژوهش و فناوری دانشگاه می­تواند به مدد ظرفیت دانشجومعلمان در فرهنگ سازی حفظ محیط زیست در جامعه نقش ارزشمندی ایفاکند.

آموزش محیط زیست, دانشگاه سبز, دانشگاه فرهنگیان, مدیریت سبز