حسین رهیاب - محقق

قصه یک پدیده قدیمی است که ریشه در متون کهن دارد؛ ولی داستان کلاسیک ساخته و پرداخته جهان مدرن است که در شرق نیز مورد توجه قرار گرفته و در طی حدود صد سال اخیر آثار فراوانی نوشته و به چاپ رسیده است. بررسی آن ها نشان می دهد تلاش این نویسندگان چندان موفق نبوده و به نظر می رسد عدم توجه به متون کهن و تقلید صرف از ادبیات کلاسیک غربی از جمله عوامل این ناکامی به شمار می رود. داستان یا قصه در منابع دینی نیز آمده است اما نقل داستان در منابع دینی هدف نیست؛ بلکه وسیله ای است برای تذکر و آگاهی افراد و این سابقه زیادی دارد که در قرآن کریم نیز دیده می شود. خداوند با ذکر برخی از مثال ها، نمونه ها و داستان ها حس انسانی افراد را تقویت کرده و او را به تفکر و تدبر می خواند تا انسان به نهایت آگاهی دست یابد. ساختار قصه های قرآن نمی تواند دقیقا با ساختار داستان کلاسیک همانند باشد؛ اما شباهت های فراوان موجب می شود که نویسندگان به ساخت این قصه ها توجه کنند، شاید این نگاه موجب شود که در دنیای ادبیات، ساختار جدیدی پدید آید؛ زیرا در داستان های قرآن فراز و فرودهای غریبی دیده شده و این نیز انسان را به تفکر وا می دارد. در این نوشتار تلاش شده است که با بررسی متون و ساختار قصه های قرآن و تطبیق آن با ادبیات کلاسیک، ارزش های قصه های قرآن را بازخوانی کند.

داستان , عناصر , طرح , توصیف , صحنه آرایی , گفت وگو , نماد , اوج , فرود