محمد پناهی - رئیس دانشکده حقوق دانشگاه بین المللی المصطفی (ص) افغانستان

یکی از قواعد مورد پذیرش فقهای امامیه در باب دیات، قاعده «کل ما فی الانسان اثنان، ففیهما الدیه و فی احدهما نصف الدیه و ما کان واحدا، ففیه الدیه» است که مشهور به قاعده دیه اعضای یکی و دوتایی است. طبق این قاعده، فقها جنایت بر اعضای بدن انسان که زوج باشد را درصورتی که جنایت بر هر دو باشد، موجب دیه کامله و درصورتی که بر یکی از آن دو باشد موجب نصف دیه کامله می دانند و جنایت بر اعضای بدن انسان که فرد باشد را موجب دیه کامله می دانند؛ اما این قاعده دارای استثناهایی نیز می باشد، برخی از فقها دیه بر بیضتین، لب ها و پلک ها را از شمول این قاعده خارج می دانند و برخلاف قاعده مذکور قائل به تنصیف دیه در موارد ذکرشده نمی باشند و بر مدعای خود دلایلی در مقابل قول مشهور اقامه می کنند؛ اما با دقت نظر در روایات می توان گفت روایات تنصیف دیه در موارد ذکرشده از شهرت بیشتری برخوردارند.

اعضای یکی , اعضای دوتایی , دیه پلک ها , دیه لب ها , دیه بیضه