محمد پناهی - رئیس دانشکده حقوق دانشگاه المصطفی

موضوع امکان و عدم امکان ارتکاب جرم از طریق ترک فعل از مسائل مهم و چالشبرانگیز حقوق جزاست که از گذشته مورد بحث فقها و حقوقدانان بوده است که آیا عنصر مادی جرائم علیه اشخاص که معمولا با افعال مثبت ارتکاب مییابد، ممکن است در شرایط خاص با ترک فعل نیز تحقق پیدا کند یا خیر. برای تحلیل و بررسی قابلیت ایجاد جنایت با ترک فعل، ترک فعل را می توان به دودسته تقسیم کرد: ترک فعلی که تاثیری در وقوع جنایت ندارد و دسته دوم ترک فعلی که در وقوع جنایت تاثیر دارد. در قسم اول در رابطه با عدم ضمان تارک هیچ اختلافی مابین فقها و حقوق دانان وجود ندارد و بدون تردید تارک را نمی توان مرتکب جنایت دانست اگرچه تارک در پیشگاه خداوند مسئول است. اما در قسم دوم، اگر تارک، فعلی را که طبق قانون یا قرارداد موظف به انجام آن بوده را ترک کند و جنایتی رخ دهد مابین حقوق دانان و فقها در ضمان یا عدم ضمان تارک اختلاف نظر وجود دارد منشا اختلاف این است که آیا می توان میان ترک فعل و جنایت رابطه علیت برقرار دانست یا خیر. گرچه برخی حقوقدانان با این استدلال فلسفی که «ترک فعل امری عدمی است و امر عدمی نمی تواند منشا امری وجودی همچون مرگ و تلف عضو شود»، تارک را مسئول جنایت نمی دانند.

ترک فعل , جنایت , مسئولیت کیفری , تعهد , , عنصر مادی