سیدعلی اکبر اسدی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
حبیب اله قاسمی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
محسن مباشری - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

توده اولترامافیک- مافیک سرگز- آب­شور (سیخوران) در جنوب خاور پهنه دگرگونی- ماگمایی سنندج - سیرجان در منطقه اسفندقه در داخل سنگ ­های دگرگونی پالئوزوییک بالایی- تریاس نفوذ کرده و توسط سنگ ­های رسوبی ژوراسیک پوشیده شده ­است. این توده از هارزبورژیت و دونیت پورفیروکلاستی تفاله گوشته ­ای (واحد تکتونیت)، سنگ­ های اولترامافیک –مافیک انباشتی لایه ای، توده بزرگ گابروی ایزوتروپ و دایک­ های پراکنده میکروگابرویی-دیابازی تشکیل شده و فاقد بخش ­های خروجی و رسوبی (دسته دایک ­های دیابازی، بازالت های توده ­ای و بالشی، هیالوکلاستیت­، چرت، رادیولاریت و آهک پلاژیک) یک مجموعه افیولیتی است. همچنین به صورت یک توده نفوذی بزرگ به درون دگرگونه های پالئوزوییک بالایی- تریاس میزبان تزریق شده و سبب ایجاد دگرگونی همبری شدید و ذوب آمفیبولیت های میزبان گردیده و از این رو، یک  توالی افیولیتی کامل نیست. دونیت های پورفیروکلاستی و اولترامافیک –مافیک ­های انباشتی لایه ­ای مهم ­ترین بخش ­های این توده هستند. کروم اسپینل با ترکیبات غنی تا فقیر از کروم و منشاهای ماگمایی تا تفال‎ه ­ای بازماندی در بخش ­های اولترامافیک گوشته­ ای و انباشتی لایه ­ای این توده یافت می­ شود. بلورهای خودشکل این کانی غالبا با بافت انباشتی توده ­ای و لایه ای در داخل و در بین دانه ­های الیوین دیده می شوند. ترکیب کروم اسپینل در این مجموعه از نوع کرومیت، منیزیوکرومیت، هرسینیت و اسپینل و منطبق با کروم اسپینل­ های پریدوتیت ­های تهی شده نواحی فرافرورانشی به ویژه سنگ های حوضه های فرافرورانشی ­کمانی است که با ماگماهای بونینیتی برهم کنش داشته ­اند. برداشت های دقیق صحرایی به همراه نتایج سن­ سنجی ایزوتوپی پیشین و این پژوهش بر روی زیرکن های استخراج شده از نمونه پگماتوییدی حاصل از ذوب بخشی آمفیبولیت های میزبان توده گابروی ایزوتروپ (۱۸۷.۲ ± ۲.۶ Ma) نشان می ­دهند که توده اولترامافیک- مافیک آلپی سرگز-آب شور به صورت یک ستون (دیاپیر) گوشته­ ای آستنوسفری در حال صعود و ذوب بخشی در زمان تریاس پسین- ژوراسیک پیشین در یک حوضه کششی فرافرورانشی درون/ پیش­ کمانی جنینی در داخل نوار دگرگونی- ماگمایی نوع آندی سنندج- سیرجان جایگزین شده است.

کروم اسپینل, مجموعه اولترامافیک- مافیک, سرگز- آبشور, کرمان, ایران