امیرعلی فرهنگ - استادیار، گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
زهرا فتوره چی - دانشیار، گروه اقتصاد، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
علی محمدپور - دانش آموخته کارشناسی ارشد، علوم اقتصادی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

این مطالعه به بررسی اثرات شاخص های توسعه مالی بر گازهای گلخانه ای در ۲۰ کشور منا در بازه زمانی ۲۰۰۰-۲۰۲۰ می-پردازد. شاخص توسعه مالی با سه متغیر پول گسترده، اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی و ارزش بازاری (بازار سرمایه) سنجیده شده است. از برآوردگرهای حداقل مربعات کاملا اصلاح شده(FMOLS)، حداقل مربعات پویا(DOLS)، میانگین گروهی تلفیقی(PMG) جهت برآورد ضرایب بلند مدت استفاده شده است. نتایج تجربی این پژوهش حاکی از تاثیر منفی و معناداری شاخص های توسعه مالی بر انتشار دی اکسید کربن در تمامی مدل های برآوردی دارد در حالی که متغیرهای نرخ شهرنشینی، مصرف انرژی و رشد اقتصادی تاثیر مثبت و معنی داری داشته است. در روش PMG اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی، پول گسترده و ارزش بازاری به ترتیب موجب کاهش ۱۵۰/۰، ۱۴۷/۰، ۱۲۳/۰ درصدی انتشار دی اکسید کربن شده، در حالی که نرخ شهرنشینی موجب افزایش ۳۶۶/۰ درصدی آن شده است. بیشترین ضریب تاثیرگذاری متغیرهای شاخص توسعه مالی و نرخ شهرنشینی بر انتشار co_۲ در بین سه روش به کار رفته، مربوط به اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی(۷۹۷/۰) و روش DOLS است. نتایج هر سه روش با هم سازگار می باشند، بدین ترتیب که اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی، پول گسترده و ارزش بازاری در هر سه روش تحقیق موجب کاهش و نرخ شهرنشینی نیز موجب افزایش انتشار دی اکسید کربن شده است و فقط در اندازه تاثیرگذاری ضرایب متفاوت است، در نتیجه می توان استدلال کرد که نتایج تحقیق از استحکام کافی برخودار بوده و فرضیات مطالعه حاضر را تایید می کنند.

توسعه مالی, دی اکسید کربن, روش میانگین گروهی تلفیقی, علیت گرنجری, نرخ شهر نشینی