تعریف تحلیلی مفهوم "صلاحیت"

مقدمه: امروزه آموزش مبتنی بر صلاحیت بسیار مورد توجه صاحب نظران حوزه آموزش پزشکی قرار گرفته و بسیاری از برنامه های درسی بر این اساس متحول شده است. علی رغم اهمیت موضوع و استفاده بسیار از این واژه در متون آموزشی، اتفاق نظری در مورد تعریف عملی و تئوریک آن وجود ندارد لذا با توجه به عدم شفافیت مفهوم و اینکه تمایز مشخصی بین این مفهوم و مفاهیم مشابه و مجاور آن وجود ندارد، این مطالعه با هدف ارائه تعریف تحلیلی " صلاحیت " با روش مک کنا انجام گرفت. روش ها: این تحلیل مفهوم با اجرای نه مرحله رویکرد مک کنا انجام شد. پس از انجام جستجوی وسیع در پایگاه های داده علمی با استراتژی های از پیش تعیین شده تعداد ۵۲ سند مورد مطالعه قرار گرفت و ویژگی های تعریفی مفهوم استخراج و تعریف تحلیلیارائه شد. نتایج: بر اساس مرور متون چهار حوزه مفهومی شامل اهداف صلاحیت، اجزا صلاحیت، خصوصیات صلاحیت و توسعه صلاحیت استخراج شد. مورد الگو، مورد مخالف، مورد حد واسط و مورد جعلی ارائه شد. پیشایندها و پسایندهای مفهوم و معیارهای تجربی نیز تعیین گردید. نتیجه گیری: بر اساس یافته های مطالعه، تعریف صلاحیت عبارت است از توانایی انجام فعالیتی که از مجموع دانش(دانش کاربردی کدگذاری شده و دانش ضمنی مبتنی بر تجربه)، مهارت(فنی و شناختی) و توانایی ادراکی تشکیل شده است، این توانایی عادتی، پایدار، وابسته به وظیفه، قابل مشاهده و اندازه گیری، مستقل، مبتنی بر دانش و وابسته به زمینه است و جزء اصلی شغل محسوب می گردد، تبیین صلاحیت ها منجر به تعیین معیارهای عملکرد عالی می شود، چهارچوبی برای آموزش مبتنی بر عملکرد شغلی آتی را تشکیل می دهد و مبنای ارائه گواهی صلاحیت و تقویتپاسخ گویی اجتماعی قرار می گیرد. صلاحیت ها از طریق تدریس و کارآموزی تحت نظارت و همچنین تجربه واقعی همراه با بازاندیشی توسعه می یابند.

Keywords:

competency , competency-based education , concept analysis. , صلاحیت , آموزش مبتنی بر صلاحیت , تحلیل مفهوم.