مجید رضایی بنفشه - استاد گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
رقیه ملکی مرشت - دانشجوی دکترای گروه جغرافیا واقلیم شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

امواج گرمایی از مهم­ترین بلایای آب و هوایی است که آثار زیست محیطی مخرب آن، شناخت و پیش­بینی آن را الزامی می­نماید. هدف پژوهش حاضر، پیش­بینی شرایط آتی امواج گرمایی شهرستان­های اردبیل، تبریز و ارومیه طی سال­های ۲۰۵۰-۲۰۲۰ با استفاده از ریزگردان SDSM و شاخص بالدی می­باشد. بدین منظور داده­های حداکثر دمای روزانه­ی شهرهای منتخب از سال ۲۰۰۵-۱۹۶۱ پس از آماده سازی، وارد نرم افزار SDSM شده و با مدل CanESM۲ تحت سناریوهای ۸.۵،۲.۶  و RCP ۴.۸ بررسی و با خروجی­ها، روند حداکثر دمای سه ایستگاه مورد مطالعه طی ۳۰ سال آتی بررسی و امواج گرمایی آن­ها با استفاده از شاخص بالدی پیش­بینی گردید. طبق نتایج حاصل از خطاسنجی مدل مورد مطالعه، شبیه­سازی­های صورت گرفته از دقت قابل قبولی برخوردار بودند. با توجه به این­که هر کدام از شهرها، در یکی ازسناریوها کم­ترین خطا را نشان داد، لذا پیش­بینی امواج گرمایی هر ایستگاه، با استفاده از کم خطاترین سناریو صورت گرفت. براساس نتایج، میانگین حداکثر دما از اواخر زمستان تا اواخر بهار نسبت به دوره­ی پایه کاهش و در اواسط تابستان افزایش جزئی خواهد داشت. در مجموع شاهد روند کاهشی در میانگین حداکثر دما در شهر اردبیل و روند افزایشی محسوس در شهرهای تبریز و ارومیه طی سال­های ۲۰۵۰-۲۰۲۰ خواهیم بود. همچنین بررسی امواج گرمایی پیش­بینی شده طی سی سال آینده نشان داد که امواج یک روزه در دو شهر اردبیل و ارومیه روند افزایشی جزئی و در شهر تبریز تقریبا بدون روند خواهد بود. امواج گرمایی دو روزه در شهر تبریز و ارومیه روند کاهشی و در اردبیل افزایشی خواهد داشت. روند امواج گرمایی سه روزه در اردبیل و ارومیه کاهشی و در تبریز افزایشی خواهد بود. بیشترین تداوم امواج گرمایی، چهار روزه بود که در ارومیه پیش­بینی شد. بیشترین رخ داد امواج گرمایی دو و سه روزه در هر سه شهر در فصول سرد سال خواهد بود.

پیش بینی, موج گرمایی, شمال غرب ایران, شاخص بالدی, SDSM