تهمینه دهقانی - دانشجوی دکتری/گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
هدیه احمدپری - دانش آموخته کارشناسی ارشد/ گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشکدگان ابوریحان، دانشگاه تهران، تهران، ایران
عطا امینی - دانشیار/ بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج، سنندج، ایران

هدف از این پژوهش، ارزیابی تغییرات کاربری اراضی شهرستان الیگودرز طی یک دوره زمانی نه ساله بین ۱۳۹۲ و ۱۴۰۰ به کمک تصاویر ماهواره ای چندطیفی و شبکه عصبی مصنوعی است. در این پژوهش از تصاویر ماهواره ای لندست ۸ سنجنده OLI استفاده شد. قدرت تفکیک مکانی این تصاویر با استفاده از تکنیک فیوژن و باند پانکروماتیک به ۱۵ متر بهبود یافت. ساختار شبکه عصبی مورد استفاده در این پژوهش یک شبکه عصبی پرسپترون سه لایه است که شامل هفت نرون ورودی (تعداد نرون های ورودی برابر تعداد باندهای تصویر ماهواره ای)، ۱۱ نرون میانی و شش نرون خروجی (تعداد نرون خروجی برابر تعداد کلاس های نقشه پوشش زمین) می شود. تعداد شش کلاس، زمین های بدون پوشش گیاهی، معادن، زمین های مرتفع، مناطق مسکونی، پهنه های آبی و زمین های تحت پوشش گیاهی استخراج شد. تصاویر به دست آمده به وسیله نقاط برداشت زمینی و تصاویر Google Earth Pro ۷.۳.۴.۸۶۴۲ اعتبارسنجی شد. نتایج نشان داد که با توجه به احداث سد حوضیان در سال ۱۳۹۵، پهنه های آبی افزایش ۱.۳۴ درصدی را شاهد بوده است. سطح زیر کشت در سال ۱۴۰۰ افزایش ۵.۵۳ درصدی را نسبت به سال ۱۳۹۲ تجربه کرده است. از آن جایی که یکی از اهداف احداث سد حوضیان تامین آب آبیاری زمین های کشاورزی پایین دست بوده است، ۴.۳۰ درصد از اراضی که در سال ۱۳۹۲ در کلاس زمین های بایر طبقه بندی شده است، در سال ۱۴۰۰ تحت آبیاری قرار گرفته و در طبقه مناطق با پوشش گیاهی جای گرفته است. هم چنین، احداث این سد، شرایط آبیاری زمین های مرتفع پایین دست (تپه ها و مناطق کوهستانی) را فراهم کرده است. مساحت معادن در دوره زمانی مورد مطالعه به میزان ۰.۲۳ افزایش و مساحت مناطق بدون پوشش گیاهی حدود ۱.۷۴ درصد نسبت به سال ۱۳۹۲ کاهش یافته است. در استفاده از نتایج این پژوهش لازم است توجه داشت که این نتایج برای محدوده سد به دست آمده و افزایش پوشش گیاهی در اثر احداث سد، قابل تعمیم به کل حوضه نیست.

آشکارسازی تغییرات, اعتبارسنجی, سد حوضیان, شهرستان الیگودرز