اعتبارسنجی منابع حدیثی در پرتو تحلیل مضامین فراگیر (مطالعه موردی احادیث کتاب کفایه الاثر)

       احادیث پیامبر اسلام(ص) یکی از منابع گران بها و ارزشمند در بیان مبانی دین و تفسیر حقیقی آن است. در این میان، احادیثی که در بیان فضیلت و جایگاه اهل بیت(ع) صادرشده، از ارزش و جایگاه ویژه­ای برخوردار بوده و لازم است با تامل بیشتری موردمطالعه و تحقیق و بررسی قرار گیرند. بخش عمده ای از این احادیث در کتاب «کفایه الاثر فی النصوص علی الائمه الاثنی عشر(ع)» تالیف خزاز رازی جمع آوری شده که به دلایلی در طول تاریخ مغفول واقع شده و حتی برخی، احادیث آن را تضعیف کرده اند. در این مقاله تلاش شده به منظور اعتبارسنجی متنی و محتوایی احادیث این کتاب، با استفاده از روش «تحلیل مضمون» به استخراج مضامین و مقوله­های کلیدی احادیث این کتاب پرداخته و ضمن استخراج شبکه مضامین آن ها، مویدات معتبری از منابع حدیثی شیعه و اهل سنت ارائه نماییم. نتایج تحقیق بیانگر استخراج ۵۷۵ مضمون پایه از ۱۲۵ حدیث نقل شده در این کتاب است که مجموعه آن ها را می توان در پنج دسته مضامین سازمان دهنده و دو مضمون فراگیر «تبیین جایگاه کلی اهل بیت(ع)» و «معرفی ائمه شاخص» دسته بندی نمود. در بخش اول، نام و تعداد و ویژگی های کلی اهل بیت(ع) معرفی شده و در بخش دوم به صورت ویژه برخی از خصوصیات و ویژگی های ائمه شاخص مانند: امام علی(ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، امام مهدی(ع) و به صورت خاص حضرت زهرا(س) معرفی شده است که به دلیل محدودیت حجم مقاله، تنها بخشی از آن ها گزارش می شود.

Keywords:

نقد حدیث , اعتبارسنجی کتب حدیثی , نصوص اهل بیت(ع) , شبکه مضامین , روش تحلیل مضمون.&rlm