شعبان قوامی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مکانیک ماشینهای کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران
علیمحمد برقعی - استادگروه مکانیک ماشینهای کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران
احمد طباطبایی فر - دانشیارگروه مکانیک ماشینهای کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.

 ضایعات تبدیل شالی از معضلات کارخانه های برنج کوبیکشور است. کاربرد غیر علمی ماشین­های تبدیل، از جملهسفید کن، از مهمترین عوامل موثر در میزان شکستگی برنج و ایجادضایعات کیفی است. هدف از این پژوهش، تعیین اثر دور توپی و سطح مقطع خروجی به عنوان پارامترهای عملکردی دستگاه سفیدکن تیغه ایبر میزان شکست برنج رقم دانه بلند خزر است. دستگاه سفید کن تیغه ای در کلیه کارخانه­­های برنجکوبی کشور رواج دارد و برنج دانه بلند خرد در استان های شمالی کشور متداول است. این پژوهش همچنین به منظور بهینه کردن و اصلاح سیستم موجود جهت کاهش ضایعات در مرحله سفیدکنی برنج قهوه ای انجام شده است. در این تحقیق پارامتر دور توپی در شش سطح: ۶۵۰ ، ۷۰۰ ، ۷۵۰ ، ۸۰۰ ، ۸۵۰ و۹۰۰ دور در دقیقه و سطح مقطع خروجی دستگاه در پنج سطح : ۶۱۵ ، ۶۶۰ ، ۷۰۵ ، ۷۵۰ و ۷۹۵ میلیمترمربع درنظر گرفته شد و جمعا۳۰ تیمار به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی و در سه­تکرار آزمایش و میزان شکستگی برنج اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که افزایش دور توپی از ۶۵۰ تا ۹۰۰ دور در دقیقه باعث افزایش شکستگی دانه برنج می شود. همچنین مشخص شدکه سطح مقطع خروجی مهمترین عامل تاثیرگذار بر شکستگی برنج است و با افزایش آن میزان برنج شکسته شده کاهش پیدامی­شود. نتایجحاصل از مقایسه میانگین­ها با استفاده از آزمون چند دامنه­ای دانکن نشان می­دهد که بیشترین درصد شکستگی (۶۹/۳۵ درصد) مربوط به ترکیب دو پارامتر دور با ۹۰۰ دور در دقیقه و سطح مقطع با ۶۱۵ میلیمتر مربعو کمترین درصد شکستگی (۱۲/۷ درصد) مربوط به ترکیب دو پارامتر دور با ۸۰۰ دور در دقیقهو سطح مقطع با  ۷۰۵ میلیمتر مربع  است.

برنج سفید, دور توپی, سطح مقطع خروجی, سفیدکن تیغه ای