محمدحسین کیانمهر - استادیار پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
سیدرضا حسن بیگی بیدگلی - استادیار پردیس ابوریحان دانشگاه تهران
جواد خزایی - استادیار پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

گاوآهن­های یک­طرفه برگردان­دار خاک را به یک سمت هدایت می کنند.  زمان زیاد اجرای عملیات شخم، به­هم خوردن تسطیح زمین، کوبیده شدن ابتدا و انتهای زمین، کاهش بازده آبیاری، و استفاده از ادوات تسطیح اراضی بعد از چند سال شخم­زدن، از بزرگ­ترین مشکلات استفاده از این نوع گاوآهن­ها در ایران است.  برای رفع این معضلات، استفاده از گاوآهن­های دوطرفه با دو سری خیش پیشنهاد می­شود که خاک را به سمت راست و چپ هدایت می­کنند؛ اما وزن زیاد این گاوآهن­ها، قیمت زیاد، و محدودیت توان تراکتورهای موجود در ایران سبب شده تا این گاوآهن­ها مورد استقبال کشاورزان قرار نگیرد.  برای برطرف کردن معایب گاوآهن­های دوطرفه، گاوآهن دوطرفه سه خیش با خیش مستطیلی طراحی و ساخته شده است.  در این تحقیق عملکرد گاوآهن دوطرفه مستطیلی سه خیش با گاوآهن برگردان­دار یک­طرفه سه خیش متعارف مقایسه و ارزیابی شده است.  آزمون­ها مطابق کد آزمون RNAM و توصیه­های اسمیت و همکاران در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران واقع در شهرستان پاکدشت اجرا شد.  نتایج نشان می­دهد که جرم مخصوص توده خاک پس از عملیات خاک­ورزی با گاوآهن دوطرفه به­طور معنی­داری کمتر از گاوآهن یک­طرفه و همواری خاک با گاوآهن دوطرفه مطلوب­تر از گاوآهن یک­طرفه است، بین مقادیر یکنواختی شخم و میزان برگردان شدن خاک برای هر دو نوع گاوآهن تفاوت معنی­داری مشاهده نشد.  قطر متوسط وزنی کلوخه­ها برای گاوآهن­های یک­طرفه و دوطرفه به­ترتیب ۹۶/۳۱ و ۸۶/۳۹ میلی­متر به­دست آمد.  مقاومت کششی و لغزش چرخ­های تراکتور در حین عملیات خاک­ورزی با گاوآهن دوطرفه به­طور معنی­داری بیشتر از گاوآهن یک­طرفه است.  به­طور کلی می­توان نتیجه­گیری کرد که عملکرد گاوآهن دوطرفه سه خیش مستطیلی مشابه گاوآهن یک­طرفه است اما با توجه به مزایایی که گاوآهن­های دوطرفه دارند استفاده از آنها توصیه می­شود. 

ابزار خاک ورزی, خاک ورزی, خیش مستطیلی, گاوآهن, گاوآهن دوطرفه