یوسف عباسپور گیلانده - استادیار گروه مهندسی مکانیک ماشین های کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی
مهدی آهنی - دانشجوی کارشناسی ارشد
عزت اله عسکری اصلی ارده - استادیار گروه مهندسی مکانیک ماشین های کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی
ولی رسولی شربیانی - مربی پژوهشی گروه مهندسی مکانیک ماشین های کشاورزی دانشکده کشاورزی
امید سفالیان - استادیار گروه مهندسی زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی

فشردگی خاک یکی از مسایل جدی بسیاری از خاک­ها در نقاط مختلف دنیاست.  به علت تغییر شرایط رطوبتی خاک با زمان، تعیین نقشه­های فشردگی خاک نیازمند به­کارگیری سیستم­های نمونه­برداری سریع است.  در این خصوص، نفوذسنج مخروطی پشت تراکتوری مجهز به میله­های نفوذ چندگانه با قابلیت اندازه­گیری مقادیر شاخص مخروطی خاک در ردیف­های کشت محصول با فاصله­ متغیر طراحی و ساخته شد.  دستگاه نفوذسنج مجهز به میله­های چندگانه از سه بخش مکانیکی، هیدرولیکی، و الکترونیکی تشکیل شده و قادر است مقاومت مکانیکی خاک را تا عمق ۴۵ سانتی­متر اندازه گیری کند.  بخش مکانیکی شامل یک شاسی است که ضمایم دستگاه روی آن قرار دارد و با اتصال سه نقطه بر روی تراکتور سوار می­شود.  به منظور حرکت میله­های نفوذ به درون خاک، از سیستم محرک هیدرولیکی استفاده شد.  اطلاعات به­ دست آمده از حسگر­های عمق نفوذ و نیرو، به کمک دیتالاگر جمع­آوری شد و با انتقال داده ها به کامپیوتر متصل به آن، نمودار شاخص مخروطی نسبت به عمق را به­ دست آمد.  به ­منظور ارزیابی عملکرد دستگاه نفوذسنج، اندازه­گیری­ شاخص مخروطی خاک در شرایط مختلف خاک مزرعه­ای (شخم خورده و کلشی) و در دو سطح رطوبتی (قبل و بعد از آبیاری) انجام و داده­های به ­دست آمده با داده­های نفوذسنج دستی در همان شرایط آزمایش در پانزده عمق مقایسه شد.  نتایج نشان داد که همبستگی قابل توجهی بین داده های شاخص مخروطی نفوذسنج دستی و تراکتوری وجود دارد به­طوری­که مقادیر ضریب همبستگی به ترتیب برابر با   و ۹۸/۰=R۲(قبل از آبیاری) و ۹۶/۰= R۲و ۹۷/۰= R۲(پس از آبیاری) به دست آمد.  مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون t نشان داد که بین داده های شاخص­ مخروطی دستگاه نفوذسنج تراکتوری و دستی در زمین کلشی و در زمین شخم خورده، در سطح احتمال۵ درصد اختلاف معنی­داری وجود ندارد.  بنابراین نفوذسنج تراکتوری برای اندازه گیری مقاومت مکانیکی خاک توصیه می شود.

شاخص مخروطی, فشردگی خاک, مقاومت خاک, نفوذسنج مخروطی پشت تراکتوری